COVID-19 tüm hayatımızı derinden etkilemeye devam ederken bu zor süreçte birçok kişi için işini ya da eğitimini sürdürebilmenin yolu dijitalleşmeden geçiyor. Dijitalleşmeyi fırsata çevirebilenlerin yanında, bocalayan ve adaptasyon sorunları yaşayan yerel ve küresel ölçekte birçok şirket oldu. Peki bu sürece uyum sağlayıp, tutunabilmenin sırrı ne?
Dijitalleşme Hız Kazandı
Danışmanlık şirketlerinden Deloitte geçtiğimiz Nisan ayında yaptığı bir araştırma ile uzaktan çalışma hayatını hem çalışan hem de işveren perspektifinden inceleyerek eğitim, hobi, ulusal market zincirleri vb. olmak üzere birçok farklı sektörden şirketin bakış açılarını aktardı. Bu şirketlerin %49’u tamamen, %43’ü kısmen dijitalleştiğini belirtirken, sadece %8’lik kısım zorunlu durumlar hariç çalışanlarını fiziki olarak sahada bulundurduğu notunu düştü. Kamu ve üretim/ sanayi dışında, medya, reklam, hizmet, teknoloji gibi birçok sektör büyük oranda dijitalleştiğini vurguladı.
Araştırmadaki şirketlerin ¾’ü salgın öncesi dijitalleşme ile alakalı hamlede bulunmadıklarını çünkü buna gerek görmediklerini belirtmiş. 4 şirketten 3’ünün salgın öncesi dijitalleşme ile alakalı hamlede bulunmadığını belirtmesine karşın, bu sürece hızlı ayak uydurulmasında onlar fark etmese de son yıllarda hız kazanan çevrim içi çalışma politikasının etkisi var. Çoğumuzun iş süreçleri çalışan bir bilgisayar ve aktif bir internet bağlantısı ile ilerliyor ve halihazırda anlaşma metinleri, toplantı içerikleri gibi birçok gerekli prosedür uzun zamandır dijital yollarla halledilebiliyor.
Adaptasyonda ne gibi sorunlar yaşıyoruz?
Dijital çalışma hayatına geçiş çok hızlı olmuş olsa da bu zorunluluğun getirilerine adaptasyon süreci herkes için kolay olmadı. Uzaktan çalışma hayatına alışmanın zorlukları sorulduğunda teknolojik yetersizlikler ve altyapı sorunlarının sanılanın aksine çok da önemli sebepler olmadığı görüldü.
Ankete katılanların %43’üne göre kültür ve alışkanlıklar dijitalleşmenin önündeki temel problemler olarak görülüyor. Fiziksel olarak iş yerinde bulunmanın zorunlu olmadığı durumlarda bile işe gitme alışkanlığının insanların bırakmakta zorlandığı en önemli faktör olduğu görülüyor. Dijitalleşme ile varlığı sorgulanan tüm bu alışkanlıklar insanın sosyalleşme ihtiyacından kaynaklanıyor. Anket sonucuna baktığımızda buna paralel bir değerlendirme görüyoruz:
“Evden çalışma uygulamasında Kültür ve Alışkanlıklar noktasında en çok zorlanan departmanların sürekli hareket halinde olmanın verdiği enerji ile beslenen İnsan Kaynakları ve Satış olduğunu görmekteyiz. Bunu yine yüksek bir oran ile Bilgi Teknolojileri, Hukuk ve İdari İşler takip etmektedir.”
Ankete katılanlar “Uzaktan çalışmak iş verimliliğinizi nasıl etkiledi?” sorusuna %39 olumlu cevap verirken, %73’lük kesim salgın sonrasında da uzaktan çalışmaya devam edilmesi gerektiğini söylüyor. Çalışanlar işe gidiş gelişlerdeki zaman kaybı, gereksiz toplantıların azalmasıyla bireysel odaklı işlere daha fazla yoğunlaşabilme imkânının artması, ofis gürültüsü ya da bölünme gibi çalışma ortamından kaynaklı etkenlerin yaptıkları işi baltalamadığını belirtmiş. Ancak sosyalleşmenin sinerjiyi artırdığı ve verimliliğe doğrudan etki ettiği gerçeği insanların robotlaştırıldığı bu süreçte unutulan bir detay olabilir. İşlerin bu şekilde sürdürebiliyor olması bu şekilde sürdürülmesi gerektiği anlamına gelmemeli. İnsanın sosyal bir varlık olduğu ve birçokları için çalışma ortamının sosyalleşmenin temel taşı anlamına geldiğini unutmamak gerekiyor.
Dijitalleşme her alanda yeterli mi?
Altyapı sorunları, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanamamış olması ve uzaktan eğitimde tecrübe eksikliği pandemi sürecini sıkıntılı geçiren sektörlerin başında “eğitim” olduğunu gösteriyor. Buna zıt bir görüşün hakim olduğu iş dünyasında ise araştırma sonuçlarına göre birkaç aylık sosyal izolasyonun sağladığı daha rahat çalışma ortamının birçok sektörde iş verimliliğini artırdığı görülüyor. Fakat kısa süreli zorunlu bir tecrübe gelecekle ilgili yanıltıcı sinyaller verebilir. Uzun vadede böylesi bir çalışma düzeni için motivasyon bulmak herkes için zor olabilir. “Gelecek dijitalde” ifadesi birçoğumuz tarafından kabul edilse de bunun sınırları ne ya da ne olmalı soruları üzerinde düşünmemiz gerekiyor.
Yazar: İpek Torunoğlu
Editör: Öykü Selen Uysal
