Kurbağa hücrelerinden üretilen biyolojik robotlar, başka hiçbir organizmada görülmeyen bir üreme yöntemi olan gevşek hücreleri yeni robotlara dönüştürerek çoğalabiliyor.
2020 yılında, Afrika kurbağasının (Xenopus laevis) kök hücrelerinden üretilen canlı robotlar olan Xenobotlar hareket ederek, kendilerini iyileştirerek araştırmacıları çoktan etkilemişti. Ancak bu küçük sentetik parçacıklar gevşek kök hücrelerle değiştirildiğinde robotlar dikkate değer bir şey yaptı: Bu hücreleri bir araya getirerek yeni Xenobotlar inşa ettiler.
‘Bu robotlar, kurbağaların yaptığından çok farklı bir şekilde çoğalan kurbağa hücrelerinden meydana geldi.’
Sam Kriegman – Harvard Üniversitesi Sentetik Biyolog ve Robotist
Nasıl mı oldu dersiniz?
Bilim insanları kurbağa embriyolarından deri kök hücrelerini çıkarttı. Tuzlu suda kültürledikleri zaman ise Xenobot adını verdikleri yaşayan robot hücrelerin doğumu gerçekleşti. İlk aşamada hücreler bir araya toplandı. Bu kümelerin dışında kalan hücreler, kümelerin hareket etmesine izin veren kirpikleri geliştirdi.
Washington Post’a göre bu hücreler çevrelerinde rastgele parçacık yığınları oluşturacaklardı. Bu sonuç araştırmacıların zihninde şu soruyu uyandırdı: Aynı şeyi gevşek hücreler için de yaparlar mı?
Cevabın evet olduğu açıktı. Hücre kümeleri, gelişmekte olan bir organizmadan kurtulurlarsa benzer şekilde gevşek hücreleri bulabilir ve onlar gibi görünen, hareket eden kümeler halinde birleştirebilir. Netice olarak ürettikleri bu hücre yığınları yeni yaşam formu olarak nitelendirdikleri Xenobotlar haline geldi.
Xenobots: İlk kendi kendini kopyalayan yaşayan robotları inşa etmek
Ekip daha sonra bu toplama davranışında hangi Xenobot biçimlerinin en verimli olabileceğini tahmin etmek için yapay zekâ kullandı. Araştırmacılar bu sayede Xenobotları farklı şekillerde dikkatlice oyarak birkaç başka tasarımla teste tabii tuttu. Algoritmanın öngördüğü gibi, minyatür C’ler, kendilerini çoğaltan bebek Xenobot üretmede en başarılıydı ve bu da birden fazla nesil-botla sonuçlandı.
Ne işe yarayabilir?
Kopyalama yeteneği, robotlara yeni bir potansiyel fayda katmanı ekledi. Washington Post’a, Xenobotların henüz ticari olarak yararlı olmamasına rağmen, daha fazla çalışma ile okyanustaki mikroplastikleri temizlemekten insanlara güvenli bir şekilde ilaç ulaştırmaya kadar bir dizi hizmet sunma potansiyeline sahip olduklarını ifade etti.
Araştırmacılar, memeli hücrelerinden biyolojik robotlar yaratarak araştırmalarını genişletmek istediklerini söylüyorlar. Nihai hedef robotların zekâsını herhangi bir insan müdahalesi olmadan çalışabilecekleri noktaya kadar artırmak diyebiliriz. Etik değerlerin nasıl konumlanacağı ise şimdiden merak konusu yaratıyor. Araştırmacılar bu hususa Xenobotların asla kontrolden çıkıp robot kıyametine neden olmayacağını da vurgulayarak açıklık getiriyor. Son derece kontrol edilebilir, durdurulabilir ve güvenli bir sistem olduklarını savunuyorlar.
Yakın gelecekte Xenobotlar endişe kaynağı olmaktan uzak gözüküyor. Zira araştırmacılar, suyun sodyum içeriğindeki basit değişikliklerin veya çanaklarına biraz bakır eklemenin hassas robotları öldürmek için yeterli olduğunu belirtiyor. Açıklamaya olan güven kararını size bırakırken bir soru yöneltmek istiyoruz, sizce distopik filmlerde benzerlerine sıkça rastladığımız robot-insan savaşı gerçekliğin ne kadar ötesinde?
Kaynak: TheScientist, ScienceNews
