2010 Dünya Kupası’nı İspanya kazanırken Ahtapot Paul yaptığı tahminlerle matadorları kupaya kadar taşımıştı. Bugün ise hikmeti nereden geldiği belli olmayan bir ahtapot yerine, tamamen sayı bilimine dayanan bir teknoloji olan yapay zeka ile şampiyonu tahmin etmeye çalışıyoruz. Yöntemimizin bilimsel olduğuna pek şüphe yok ancak futbol bilimsel bir spor mu?
Dortmund Teknik Üniversitesi, Münih Teknik Üniversitesi ve Belçika’dan Gent Üniversitesi’nden bir grup araştırmacının hazırladığı algoritma ile 100.000 kez çalıştırılan yapay zeka simülasyonuna göre turnuvanın şampiyonu İspanya diyebiliriz.
Futbolun ne kadar küçük değişkenlere göre hareket eden bir spor olduğunun; futbolcunun günlük moralinden taraftarın formuna kadar birçok küçük detayın sonucu belirlediğinin ve bir tanecik kırmzı kartın tüm dengeleri bozabileceğinin farkında olsak da bir kahinin ortaya çıkıp bize sonucu söyleyebileceğine dair inancımızı asla kaybetmiyoruz. Bu kahin bu sene yapay zeka olabilir mi?
FIFA sıralaması, ülke nüfusu, gayri safi milli hasıla, bahis oranları, aynı kulüpte oynayan oyuncuların sayısı, ortalama yaş ve oyuncuların kaç Şampiyonlar Ligi kazandığı gibi değişkenlerin ele alındığı araştırmada turnuva, makine öğrenimi algoritmaları ile 100.000 kez simüle edilmiş ve grup aşamasında önümüze çıkan tablo aşağıdaki gibi olmuş.
Makine öğrenimi; bilinen özelliklere dayanarak yeni verilerin tahmin edilmesine odaklanır. Yani bir yapay zekaya binlerce farklı armut fotoğrafı yüklediğinizde o makine artık bir fotoğrafta armut gördüğünde tanıyabilecektir. Tıpkı küçük bir bebeğe öğretmek gibi düşünebiliriz. Ancak çok daha güçlü bir hafıza ve daha ciddi bir işletim kapasitesi olduğu için makine öğrenimi istatistik bilimi için çok güzel bir nimettir. Bu algoritma kullanılarak bir bölgedeki araçlara göre siyasi tercihlerin tahmini, fotoğraflara bakarak cinsel yönelimin tahmini ve yemek fotoğrafına bakarak kullanılan malzemeler ile tarifin tespiti gibi birçok konuda insanın bazı özelliklerini (ön yargı mesela) insandan daha iyi kullanan bir sistem yapay zeka.
32 takımın da olduğu ve tüm takımların tüm aşamalara ulaşma ihtimal oranlarının bulunduğu aşağıdaki tabloya göre ise İspanya’nın kupayı kazanma ihtimali %17.8 iken Almanya %17.1 ile 3. Sıradaki Brezilya’ya (%12.3) ciddi bir fark atmış diyebiliriz.
Yapay zeka kupayı kazanma ihtimali için en güçlü adayı İspanya olarak göstermiş ancak Almanya’nın kupayı kaldırdığı alternatif için de bir yol çizmiş. Bu yolun oluşma sebebi ise Almanya’nın yarı finalde İspanya’yı yenebilecek en güçlü aday olmasıymış.
Bakalım; kupa başlamadan iki gün önce hocası ile yollarını ayırma kararı alan İspanya yapay zekayı yanıltacak mı yoksa yeni bir kahin edinmiş olacak mıyız.
