Amerika’da 2017 yılında ilk kez denenen, geçen sezon Türkiye Spor Toto Süper Lig’de ve büyük liglerin tamamında uygulanan VAR (Video Assistant Referee) sistemi dün oynanan Liverpool – Norwich City maçıyla birlikte İngiltere Premier Lig’de de uygulanmaya başladı. Gündeme ilk geldiği günden beri futbolu yavaşlatması ve ‘hata oyunu’ olarak bilinen bu spor dalını sıradanlaştırması ihtimali yüzünden eleştirilen sistem bize yaklaşık 2 yılda neler sundu?
Yaz aylarında Kadınlar Dünya Kupası’nda kullanılan sistem; sadece gol, ofsayt ve penaltı gibi kritik kararlarda kullanılırken futbolcular tarafından penaltıda kalecinin çizgiden ayrılması gibi daha küçük detaylar için de kullanılması talepleri oluştu. Geçtiğimiz sezon Türkiye liginde de Galatasaray-Fenerbahçe ve Galatasaray – Beşiktaş maçlarında da verilen yanlış taç kararlarında futbolcular uzun süre itiraz etmiş, hakemin VAR’a bakmasını istemişlerdi ancak kurallar gereği taç kararlarında VAR’a gidilmediği için taç sonrası gelen gol verilmiş, önce Galatasaray sonra Beşiktaş mağdur olmuştu.
Dünya çapında, VAR kararları genelde en fazla 1 dakikada alınıyor olsa da bazı kararlar gereğinden uzun sürüyor, oyunu soğutabiliyor. Atılan golden sonra 1 dakikayı bulabilen sevincin ardından gelen gol iptal kararı sonrası yaşanan hayal kırıklığı, oyunun durması ve benzeri noktalar ise cabası.
İspanya’da Vigo Üniversitesi’nde yapılan çalışmaya göre İspanya ve Almanya liglerinde VAR sezonun ilk yarısında oyunu yavaşlatmış olsa da sezonun ikinci yarısında futbolcular daha az faul yaparak neredeyse durumu eşitlemiş oldu. Çalışma, önceki sezonlara göre ofsaytların, penaltıların ve sarı kartların sayısının düştüğünü gösteriyor.
Belçika Leuven Katolik Üniversitesi’nden araştırmacıların 2 yıllık süreci kapsayan Avrupa liglerindeki binlerce maçı analiz ederek ulaştığı sonuçlara göre hakemlerin maçın kaderini değiştiren kararlardaki doğruluk payı %92’den %98’e yükseldi. Yine aynı araştırmaya göre hakemler yavaşlatılmış görüntülerde (slow motion) izlediği fauller için kırmızı kart kararını daha kolay verebiliyor. Bunu test etmek için 5 ülkeden 90 hakeme video gönderen araştırmacılar, pozisyon tekrarını slow motionda izleyen hakemlerin daha fazla kırmızı kart kararı verdiği sonucuna ulaştı.
[button color=”red” size=”normal” alignment=”center” rel=”follow” openin=”newwindow” url=”https://www.gelecekburada.net/futbol-kulturu-ve-gelecegi-roportaj/”]Kocumkosecki ile futbolun geleceğini konuştuk[/button]
Geçen sezon İngiltere Federasyon Kupası’nda (FA Cup) denenen VAR 69 maçta kullanıldı. Organizasyondaki 6 gol için ortalama 83 saniye kontrol süresi harcanırken, 6 penaltı için 85, 2 kırmızı kart için 82 saniye harcandı. Toplamda 14 kritik karar için ortalama 84 saniye gibi bir istatistik ortaya çıktı.
Norveç Mölde University College’den spor yöneticiliği alanında uzman olan Kjetil Kåre Haugen, oyun daha adil (daha az hatalı) oldukça büyük takımların işinin daha da garanti hale geldiğini düşünüyor. Haugen’a göre hakem hataları futbolun en sevilen yanı olan sonuçların belirsizliğine büyük katkı sağlıyor. Hakem hataları azaldıkça büyük takımlar daha mutlu olur, futbolun heyecanı ise azalır diye düşünüyor.
VAR’ın yakın gelecekte futbolu nasıl dönüştüreceğini öngörmek biraz zor olabilir ama geçen sezon Türkiye’deki deneyimin bir hayli kötü olduğunu, tartışmaları azaltmak yerine artırdığını söylemek mümkün.
Kaynak: WIRED
