Yaklaşık on yıl önce bazen ulaşılması için iki veya üç günlük yolculuk gerektiren küçük Afrika köylerindeki izole topluluklara [tooltip tip=”erken tanı hizmetleri”]birincil tıbbi bakım hizmeti[/tooltip] sağlayan ve bu köylerdeki hastaların tıbbı taleplerine yetişmekte güçlük çeken Fransız doktor Franck Baudino, kendisine, küresel nüfusa profesyonel tıbbi teşhisler getirebilecek sürdürülebilir bir çözüm yaratma sözü verdi.
Uzaktan tıbbi danışma sağlamanın bir yolunu bulmanın önemli olduğuna karar veren Dr. Baudino, 2008 yılında H4D (Health for Development)‘ı kurdu; yıllar süren çalışmalarının sonucunda uzaktan tıbbi danışmalar için üç temel unsur tanımladı: ölçüm kalitesi, sürdürülebilir bir bakım noktası ve güven atmosferi yaratmak. Yedi yıl sonra yoğun Ar&Ge harcamaları ve birkaç aksaklıktan sonra Dr. Baudino, ilk bağlantılı tıbbi ofisi icat etti: Danışma İstasyonu.
https://youtu.be/GmYaP1B6C00
Danışma İstasyonu Donanımı
191 cm uzunluğunda, 121 cm genişliğinde ve 285 kg ağırlığında bağımsız bir teletıp standı olan Danışma İstasyonu (Consult Station) , 93/42/EEC Avrupa Direktifi gerekliliklerini karşılayan patentli ve sertifikalı, [tooltip tip=”En düşük riske sahip olan tıbbi cihazlara verilen derecelendirme”]1.sınıf[/tooltip] tıbbi bir cihaz olarak tanıtıldı. Beyaz rengi ve temiz tasarımıyla hijyenik ve rahat bir hastane danışma odası görünümü veren kabinin içerisinde, profesyonel tıbbi aletler, ekranlar ve uzman doktorlarla iletişim için bir video sistemi bulunuyor. Kabindeki hasta, doktor rehberliğinde, tansiyon, nabız hızı, kan oksijen seviyesi, boy, kilo ve sıcaklık gibi yaşamsal belirtilerin ölçümü dâhil olmak üzere çok çeşitli sağlık kontrollerini gerçekleştirmek için [tooltip tip=”(EKG), kalp kasının ve sinirsel iletim sisteminin çalışmasını incelemek üzere kalpte meydana gelen elektriksel faaliyetin kaydedilmesi.”]Elektrokardiyogram[/tooltip] kullanabilirken, steteskopla kalbi ve akciğerleri dinleyebiliyor, dermatoskopla deriyi ve fundus kamerasıyla gözlerini test edebiliyor.
Kabinin verimli çalıştığını söyleyen Dr. Baudino, bugüne kadar binlerce hastayı tedavi ettiklerini ve kabini kullanan hastaların %87’sinin tedavi başladıktan üç dakika sonra uzaktaki bir doktor tarafından muayene edildiklerini unuttuğunu söylüyor. Danışma istasyonunu geliştirirken karşılaştıkları en büyük zorluğun ise hastaya tıbbi cihazların nasıl kullanılması gerektiğini anlatacak klinik protokolleri yazmak olduğunu söyleyen Dr. Baudino, yaşanması muhtemel riskleri en aza indirebilmek için uzman bir doktor ekibiyle hastaları nasıl yönlendireceklerini uzun bir süredir tartıştıklarını ifade ediyor.
Doğru kullanıldığı takdirde, Danışma İstasyonundaki cihazların kapsamı ve kalitesi, bir hekimin yaygın hastalıkların %90’ını tedavi etmesine olanak tanıyor. Geriye kalan %10’luk kısım ise acil bakım, psikiyatrik sorunlar, bazı mide ağrısı sorunları ve enjeksiyonları kapsıyor.
Hastaların kabine erişmek için kimlik kartlarını sisteme okutmaları gerekiyor. Muayene sonunda hastaya makine ile reçete veriliyor ve muayene sırasında üretilen veriler şifrelenerek bulut sistemine kaydediliyor. Hasta bu verilere güvenli bir çevrim içi veri tabanı üzerinden erişebiliyor.
Sağlık hizmetlerine erişimde ülkeler ne konumda?
CIA verileri incelendiğinde, kişi başına düşen hekim sayısının yüksek gelirli ülkelerde, düşük gelirli ülkelere göre 10 kat daha fazla olduğu gözüküyor. Nijerya’da 10.000 kişi başına yaklaşık dört doktor düşerken, Gana’da ise 10.000 kişiye yalnızca bir doktor düşüyor. Fransa gibi Avrupa ülkelerinde yaklaşık 30 kişi başına bir doktor bulunurken, bu rakam Norveç ve İsviçre’de 40’a yükseliyor. Afrika ve Avrupa ülkelerindeki veriler karşılaştırıldığında ise aradaki büyük uçurum göze çarpıyor. Yine de Fransa gibi gelişmiş ülkelerde bile, nüfusun bir kısmının, özellikle kırsal kesimde yaşayanlar ve bakıma muhtaç yaşlıların sağlık hizmetlerine erişiminin yetersiz kaldığı pek çok alan bulunuyor. Fransız hükümetinin tıbbi çöller olarak tanımladığı kırsal kesimdeki bu sağlık problemleri uzun süredir çözülemeyen sorunların başında geliyor.
“Hayalim, bir gün insanların sağlık hizmetlerine erişimin bir sorun olduğunu unutması, böylece altı milyar insanı tedavi edebilmemiz.” Dr. Franck Baudino
Fransa’da Danışma İstasyonu, Paris, Provence, Saint-Etienne ve Toulouse bölgeleri dâhil olmak üzere ülkenin hemen her yerinde bulunabiliyor. Bu istasyonlarda uzaktan danışmanlık hizmeti veren her bir doktor, Fransa sağlık bakanlığı tarafından lisans şartı düşülüyor. Kabin, iş yeri, hastane, huzurevi veya öğrenci yurdu gibi herhangi bir yere yerleştirilebilir. Dr. Baudino, istasyonun ülke çapında büyük ilgi gördüğünü, belediyelerden ve özel kurumlardan neredeyse her gün iki veya üç adet Danışma İstasyonu siparişi aldığını belirtiyor. Axa, Vinci ve Econocom gibi küresel şirketlerin en büyük müşterileri olduğunu söyleyen Dr. Baudino, bu şirketlerin çalışanlarının yaşam kalitesini uygun maliyetli bir şekilde yükseltmek istedikleri için Danışma İstasyonunu tercih ettiklerini belirtiyor. Danışma İstasyonu ile çalışanların doktoru görmek için bir iş gününü kaybetmiyor, çalışanlar 30 dakika içinde randevu alabiliyor ve erken müdahale gerektiren durumlarda harekete geçebiliyor. Bu durum hem şirketler hem de çalışanlar için olumlu bir gelişme olarak gözüküyor.
Hastalar için standın ve ilgili hizmetlerin kullanımı, aylık 3.000€’luk temel bir aylık abonelikle mümkün oluyor. Daha sonra bireysel muayeneler, Fransa’daki standart muayenelerle [tooltip tip=”şu anda 25€”]aynı oranda[/tooltip] ücretlendiriliyor. Fransa dışında İtalya, Filipinler, Birleşik Arap Emirlikleri, Kanada ve ABD dâhil olmak üzere sekiz ülkede Danışma İstasyonu’nu kurumsal olarak kullanılıyor.
Uzaktan sağlık hizmetinde Danışma İstasyonu ilk değil
Fransa’da Danışma İstasyonundan önce de uzaktan sağlık uygulamaları geliştiriliyordu. Doctolib, hastaların doktorlar ve tıp uzmanlarından randevu almasını ve yönetmesini sağlayan bir uygulama olan web tabanlı platform 2013 yılında kuruldu. Geçtiğimiz günlerde yapılan son güncelleme ile artık Doctolib de uzaktan görüntülü olarak tıbbi tedavi hizmeti sunmaya başladığını duyurdu. Aylık 35 milyon aktif kullanıcısı olan Fransız uygulama yaklaşık 135 bin sağlık çalışanına sahip. Hastaların muayene sonrası uygulamaya verdikleri geri dönüşler %97 oranında olumlu. Uygulama yakın zamanda 150 milyon avro yatırım alarak General Atlantic hisse grubuna katıldı.
Hem Doctolib hem de Danışma İstasyonu’nun bu denli büyük yatırımlar alması ve popülerleşmesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2018 yılında duyurduğu sağlık sistemindeki reformlarının büyük etkisi var. Tüm dünyada sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesinde tıbbı teknolojilerin gelişimi kritik öneme sahip ve Covid-19 pandemisi ile birlikte bu tür uzaktan sağlık hizmetlerine olan talebin artacağı öngörülüyor. Hastanelere gitmekten çekinen veya salgın dolayısıyla gitme imkânına sahip olmayan birçok hastanın evlerinde tedavi edilebilmesini sağlayacak yapay zekâ ve nesnelerin interneti uygulamaları gelecekte sağlık sektörünü dönüşüme önderlik edebilir.
Kaynak: ZD Net
Yazar: Kemal Berk Önver
Editör: Öykü Selen Uysal
