“Her gün kullandığımız ürünler nelerdir? Bu ürünleri oluşturan malzemeler nereden geliyor ve hangi adımlardan geçiyor? Bunlar nasıl sökülüp geri dönüştürülebilir ve malzemeler kullanıldıktan sonra nereye gider? Bu süreçte ne kadarlık bir enerji kaybından bahsediyoruz?” —
Tüm bu sorular günlük yaşamımızda çok fazla aklımıza gelmiyor olmasa da aslında hem biz kullanıcılar hem de yeni bir şeyler üretme hevesinde olan tasarımcılar için ciddi ipuçları barındırıyor. Kaliforniya Üniversitesi, Davis – Tasarım Bölümü öğrencilerinin tasarım tarihi dersi kapsamında oluşturduğu ve her yeni dönemde gelen öğrencilerin güncellediği bir web sitesi olan designlife-cycle.com tüm bu soruları cevaplamaya çalışıyor. Sitede; mimari, moda, dijital, mobilya, grafik, aydınlatma, ürünler ve diğer olmak üzere 8 farklı ana başlıkta ürünlerin yaşam döngüsü inceleniyor.
“Termoset bir kez kalıplandıktan sonra kalıcı bir forma sahipken, termoplastik olabildiğince çok sayıda ısıtılabilir ve tekrar tekrar kullanılabilir. Cep telefonu sürekli kullanıma ve devre kartının ürettiği ısıya dayanıklı olması gerektiğinden, cep telefonundaki plastiklerin çoğu genellikle termoset plastiklerdir. Cep telefonuna giren çeşitli termoset plastikler arasında polimetilmetakrilat, fluropolimer, polipropilen, epozid, fenolformaldihit, polikarbonat, stiren ve epoksi reçinesi bulunur.”
Bu alıntı cep telefonlarının yaşam döngüsünü konu alan bu yazının sadece küçücük bir kısmı. Yazının devamında telefonlarda kullanılan ekran camı ve diğer tüm materyallerden de detaylı şekilde bahsediliyor. Başka bir örnek ise aşağıdaki Adidas X Parley ortaklığıyla ortaya çıkan ayakkabı. Geçtiğimiz aylarda bizim de burada bahsettiğimiz Adidas X Parley Collection, okyanuslardaki plastik atıklarını kullanarak ayakkabı ürettiklerini iddia ediyordu. Designlife-cycle sitesinin bu konudaki incelemesini okuduğumuzda ise Parley’in iddiasının gerçeklerle örtüştüğüne dair izlenimimiz oldukça arttı.
“Sonuç olarak, Adidas x Parley Ultraboosts hakkında en şaşırtıcı şey, bu sürdürülebilir malzemelerin ürünün kalitesinden ödün vermeden kullanılmasıdır. Bunu, endüstri lideri ‘BOOST’ teknolojisinin bir örneği olarak görüyoruz. Geri dönüşümlü termoplastik üretan kullanımı, aynı zamanda doğal bir kauçuk da içermesinden dolayı biyolojik olarak parçalanabilir bir dış taban oluşturur. Ek olarak, ayakkabının üst kısmı geri dönüştürülmüş polyesterden yapılırken, topuk sayacı da okyanus plastiğinden dönüştürülmüş. Tüm bu malzemelerin kullanımı toplu olarak daha sürdürülebilir bir ayakkabıyı ortaya çıkarıyor. Bu yöntemlerle Adidas ve Parley, sürdürülebilir spor ayakkabı ve geri dönüştürülmüş plastik kullanımı alanlarında fark yaratıyor. Hepsi bu kadar değil, aynı zamanda teknolojik olarak en gelişmiş ve sürdürülebilir spor ayakkabılardan birini geliştirmiş oldular.”
Tıpkı doğaya saygısından ötürü vegan, vejateryan gibi beslenme biçimini tercih eden insanlar gibi tükettiği ve kullandığı her ürünün (ve ambalajın) yaşam döngüsünü merak eden ve bunları inceleyen birçok insan bulunuyor. Ancak bu insanların doğru ve detaylı bilgiye ulaşabilmesi, kullandıkları ürünün nereden gelip nereye gittiğini bilmesi oldukça zor. Tam da bu yüzden bu tarz sitelerin ve bu konudaki farkındalığın gün geçtikçe arttığını görüyor ve destekliyoruz.
