Özellikle karantina döneminde en popüler video uygulamaları arasında yerini sağlamlaştıran TikTok kazandığı ünün keyfini süremiyor. Çünkü adı sürekli tüketici hakları ihlali benzeri suçlamalarla anılıyor. Aslında bu yeni bir durum değil, TikTok daha önce de benzer suçlamalarla gündeme gelmişti. Fakat bu sefer durum daha ciddi görünüyor. Avrupa Tüketici Birliği kullanıcı haklarının kapsamlı bir şekilde ihlal edildiği gerekçesiyle AB Komisyonu ve ulusal tüketici koruma kurumlarına şikâyette bulundu.
Hedef: Manipülasyon
TikTok’un hedef tüketici kitlesini çocuklar ve gençler oluşturuyor. Kullanıcıların yaş ortalamasının düşük olması uygulama içi manipülasyon ihtimallerini artırıyor. Çünkü hedef kitle hakları konusunda yeterince bilinçli değil.
Suçlamanın detayları kullanıcıların bilinçsizliğinden faydalanma şeklinde özetlenebilir. Avrupa Tüketici Birliği’ne göre TikTok tüketici haklarını, özellikle, çocukları gizli reklam ve zararlı içeriklerden korumakta yetersiz kaldığı için çeşitli yönlerden ihlal ediyor.
Kurum ihlalin sebeplerini araştırırken TikTok’un kullanım koşullarını ve telif haklarını incelediğini belirtiyor. İddiaya göre, ne kullanım koşulları ne de telif hakları metni net ve adil değil; ucu açık maddeler kullanıcı aleyhine, TikTok lehine işliyor.
Tüketici hakları ihlaline en önemli örnekse uygulamanın kullanıcıların yayınladığı videoları herhangi bir ödeme yapmaksızın dağıtıp kopyalayabilme imkânı olması. Öte yandan, kullanıcıların TikTok ile iş birliği yapan markaların ürün ve hizmetleriyle alakalı içerik üretmeye teşvik edilmesi gizli reklam tehdidi olarak gösteriliyor.
Avrupa Tüketici Birliği, kullanıcı yaş ortalamasının küçük olmasının ayrı bir hassasiyet gerektirdiğini düşünüyor ve kişisel verilerin hangi amaçla nasıl kullanabileceği, bunların hukuki dayanağının ne olacağı gibi detayların çocukların ve gençlerin anlayabileceği netlikte paylaşılmasını savunuyor.
“Çocuklar TikTok’u seviyor ama şirket onları korumak için bir şey yapmıyor. Çocuklarımızın gizli reklam istilasına maruz kalmalarını ya da sadece biraz eğlenmek isterken bilmeden reklam panolarına dönüştürülmelerini istemiyoruz.” – Avrupa Tüketici Birliği Genel Direktörü Monique Goyens
Avrupa Tüketici Birliği Haklı mı, TikTok Suçsuz mu?
TikTok birkaç yıl gibi kısa bir zamanda dünya genelinde çocuklar ve gençler arasında popülerleşen sosyal medya devlerinden biri haline geldi. Geçtiğimiz yılın en çok indirilen uygulaması oldu, aylık aktif kullanıcı sayısı 800 milyona ulaştı. Sayısal veriler uygulamanın etkisini anlatmaya yetiyorken, hepimiz günlük yaşantımızda TikTok’un son dönemlerde kazandığı şöhrete yakından şahit olduk. Facebook, Instagram gibi diğer sosyal medya devleri büyüyemiyor hatta geriliyorken TikTok’un büyümesinin yakın gelecekte de devam edeceği tahmin ediliyor.
Bu kadar popüler bir uygulamanın kullanıcı yaş ortalamasının bu kadar küçük olması, uygulama sahiplerinin daha titiz ve dikkatli çalışmasını gerektiriyor. İddialar doğruysa ve TikTok ucu açık metin maddeleriyle kullanıcılarının bilinçsizliğini haksız avantaja çevirmek peşindeyse, umuyoruz ki gerekli yaptırımlar ivedilikle uygulanır.
TikTok’un gizlilik politikasına buradan ulaşabilirsiniz. Biz hem gizlilik politikası metnini hem de suçlamaları inceledik. Şimdilik kesin bir hükme varmaktan kaçınıyor, Avrupa Tüketici Birliği’nin inceleme talebinin titizlikle değerlendirilmesini umut ediyoruz.
Kaynak: beuc.eu
