OECD-AB verilerine göre dünya nüfusunun %15’i engelli bireylerden oluşuyor. Bu demektir ki dünyada yaklaşık 1 milyar engelli insan yaşıyor ya da yaşamaya çalışıyor. Peki ya dünyanın en büyük azınlığı olarak nitelendirilen engelli bireyler, teknolojinin gelişmesinden ne kadar fayda sağlayabilir?
3 boyutlu yazıcı teknolojisi, eğitim, sanayi, uzay, mimari ve bunun gibi birçok alanda kendini ispat etti. Bu sebeple yaygınlaşma ivmesi de hızla artıyor. Bu artışın, kullanım alanlarını genişlettiği ve bu alanlarda fark yarattacak bir teknoloji haline geldiği hiç şüphesiz bir gerçek. Acaba engelli bireylerin hayatında da fark yaratabilir mi? 3 boyutlu yazıcıların, engelli insanlar için ne gibi kolaylıklar sağlayabildiğine bir göz atmadan önce 3B yazıcıların çalışma mantığından kısaca bahsedelim.
3 boyutlu yazıcılar, bilgisayarda 3B tasarım programlarında modellenmiş herhangi bir tasarımı, nesne olarak üretebilen makinelerdir. Mısırdan elde edilen bioplastik PLA, petrol kökenli ABS ve daha birçok farklı ham maddeyi kullanabilen yazıcılar, birkaç yıl önce imkansız olan şeyleri günümüzde mümkün kılıyor. (3Dörtgen Takımı’nın hazırladığı “3 boyutlu yazıcı nedir?” dökümanına göz atabilirsiniz.)
Görme Engelliler için 3D Baskı Kitap
“Bir resim binlerce kelimeye bedeldir.” Peki ya onları göremiyorsak?
Dokunsal resimler yaratmak için araştırma yapan tactilepicturebook.org‘un hedefi çocuklar için dünyayı daha somut ve erişilebilir bir yer haline getirmek. Web site’den kitap talebinde bulunan aileleri, çocukları için kitap tasarlamaya teşvik eden proje, kitapları 3 boyutlu yazıcılarda üretilebilir bir model haline getiriyor. Ücretsiz modelleri indirmek için buraya göz atabilirsiniz.
Sanat
Bazen hayatta tutunduğumuz, günümüzü güzelleştiren tek bir şey olur, sanat. Bazen kendi Kürk Mantolu Madonna’larımız olur, saatlerce izlemek istediğimiz.
Görsel sanatlardan mahrum kalan görme engelli insanlar için önemli bir fırsat olan 3B yazıcı ile bu insanların dokunarak görebilecekleri resimler basılabiliyor.
Öğretici oyuncaklar
Görme engelli çocukların hem Braille (görme engelliler alfabesi) alfabesini öğrenmesi için hem de nesnelerin şeklini hissedebilmesi için 3B nesneler tasarlayan bir ekip olan Fittle’ın şu an sitesine erişemedim, proje ne aşamada bilemiyorum ancak Thingiverse üzerinde ücretsiz 4 tasarım bulunuyor.
Uzuv eksikliği – yetersizliği için
Sanırım 3B yazıcıların en aktif olduğu konu protez uzuvlar. Eğer 3B yazıcılar veya protezler konusunda küçücük bir farkındalığınız varsa bu konuda her gün bir habere rastlayabilirsiniz diye düşünüyorum. Binlerce dolarlık protez maliyetini 20 dolarlara kadar düşürebilen 3 boyutlu yazıcılar sayesinde, büyüme evresinde olan çocukların her sene protez değiştirmek zorunda olması eskisi kadar sıkıntı verici değil.
İnsanlara ücretsiz olarak protez uzuv ulaştırmayı görev edinen E-nable topluluğunun Türkiye’deki temsilcilerinden birisi ise Astero Biyonik
AbilityMate ise kendi meskenlerinde veya davet edildikleri alanlarda; engelliler ile bir araya gelip 3d printer, lazer kesim vb. üretim metodlarıyla ve birçok farklı araç-gereç ile katılımcıların sorunlarına birlikte çözüm arıyor.
Tekerlekli sandalye için bardaklık
Tekerlekli sandalye kullanan insanlar için en sevdiği kupaya uygun bir bardaklığa sahip olmak zor veya pahalı olabilir. Kişisel üretim imkanı veren 3B yazıcılar sayesinde birkaç dakikalık tasarım ve birkaç saatlik bir baskı süreci sonrasında bardağa tam uyan ve kişisel zevklerle donatılmış bir bardak tutucu kişinin günlük yaşamında organizasyon becerisini bir hayli yükseltebilir. Tasarım yapmak konusunda pek iyi olmayanlar da endişelenmesin, thingiverse.com, youmagine.com, myminifactory.com gibi siteler bu günler için var.
Zihinsel – Ruhsal sorunlar için
PTSD (Travma sonrası stres bozukluğu) ve Otizm
Şu sıralar gündemden düşmüş gibi görünen stres oyuncakları, yani fidget toys, PTSD (Travma sonrası stres bozukluğu) ve Otizm gibi zihinsel düzensizliğe sahip insanlar için yardımcı olabiliyor. Piyasada stres oyuncağı bulmak zor değil tabii ki ama 3B yazıcıların, farklı durumlar için farklı tasarımlarda oyuncak basabilme fırsatı vermesi bu noktada önemli.
Alzheimer ve benzeri hastalıklar için IoT
Hep 3B yazıcı örneği verdik ancak birçok engele birçok yeni çözüm yolu açılıyor. Daha önce bir içeriğimizde de bahsetmiştik; yapay zeka ve nesnelerin interneti (IoT) gibi kavramların gelişmesiyle alzheimer ve benzeri hastalıklara sahip olan insanların hayatı bir hayli kolaylaşacaktır. Yapay zeka asistana sahip olan bir alzheimer hastasının unutkanlığı, yapay zeka tarafından belirli bir düzeyde telafi edilebilecektir. Yine görme engelli veya herhangi bir uvzunu kaybetmiş insanlar için de yardımcı olacaktır.
Bu yazıdaki yazarlardan birisi, kollarını ve bacaklarını kullanamadığını ve otonom tekerlekli sandalyelerin, bu durumda olan insanlar (dünya genelinde yaklaşık 40 milyon) için çok yararlı olacağından bahsetmiş. Şu an sadece Amerika’da 6 milyon insan akülü (ya da herhangi bir güç kaynağı olan) tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duyarken bunların birçoğu bu araçları kullanmak için yardıma muhtaç durumda.
Toronto-Kanada merkezli bir şirket olan CyberWorks’ün geliştirdiği otonom tekerlekli sandalye, şu an sadece iç mekanlarda çalışabiliyor olsa da birkaç yıl içinde ihtiyacı olan insanların hayatlarının biraz daha kolaylaşacak olması kesin.
Gerek 3B yazıcılar gerek yapay zeka gerekse de nesnelerin interneti sayesinde şüphesiz tüm insanlığın hayatı kolaylaşacak.
Elimizi oynatmadan araba sürebilecek, ayağa kalkma ihtiyacı duymadan bir gün geçirebileceğiz. Paris’i gezmek için uçak biletine değil VR gözlüğe sahip olmamız yetecek. Asistanımız bize unuttuğumuz her şeyi hatırlatacak, birçok işi bizim yerimize halledebilecek. Evimizde kendi çatal-bıçağımızı, duş başlığımızı ve dolabımızı basabilecek, ihtiyacımız olduğunda robot bedenleri üretebileceğiz. Artık çok kolaylaşan ve birçok insanın istediği ürünü geliştirmesini sağlayan programlama ürünleri sayesinde de bu robota can verebilecek, komşumuzun kolunu kaybeden çocuğu için protez kol üretebileceğiz. Tüm bu teknolojiler; hem hayatında fiziksel derdi olmayan ancak daha fazlasını isteyen insanlar için hem de fiziksel sorunlar yaşayan ama hayatta nasıl mutlu olabileceğini bilen insanlar için gelişiyor.
Not: Bu içeriğin yazarı konu hakkında herhangi bir bilimsel altyapıya sahip değildir. Lütfen üretmeyi ve kullanmayı düşündüğünüz ürünler için önce uzman tavsiyesi isteyiniz.
