Artan nüfusa bağlı olarak seyreden tüketim alışkanlığı, pek çok sorunu da beraberinde getiriyor. Evsel, kentsel ve endüstriyel atıkların dönüştürülmeden doğaya bırakılması çevre kirliliğine neden oluyor. Bireysel olarak neler yapabiliriz? Geri dönüşüm için geliştirilen robotlar nasıl bir çözüm sunuyor?
Sıfır Atık kavramı israfın önlenmesini ve kaynakların verimli kullanılmasını amaçlayan bir amaçlar bütününü oluşturuyor. Bu kapsamda yürütülen çalışmalarda öncelikle atık oluşum sebepleri gözden geçiriliyor. Daha sonra atık oluşumunun engellenmesi veya en aza indirgenmesi sağlanıyor. Atık oluşması halinde ise, atığı kaynağından ayrıştırarak geri kazanımının gerçekleştirilmesi hedefleniyor.
Bu içerikte bahsedeceğimiz 5R Kuralı ile sıfır atık felsefesini benimsemenin günlük rutinlerimizde uygulayabileceğimiz adımlarına göz atacağız.
Refuse (Reddet)
Reddetmeyi öğrenmek pratik gerektirir ancak bu adımı hayatınıza dahil etmek, israfı en aza indirmenin en etkili yoludur. Tüketim alışkanlıklarımıza yönelik geliştirilen kurnazca pazarlama stratejilerine biçare kalan biz tüketiciler için öncelikli konu bilinçlenmek. Bizler tüketime dair davranış kalıplarımızı gözden geçirip zaaf noktalarımızı tespit ettiğimizde bu konudaki farkındalığımızın gelişmesine yönelik kapıyı aralamış olacağız.
Reddetme alışkanlığını kazanmaya yardımcı olmak için her zaman neyi kabul ettiğimize bakmamızda fayda var. Örneğin tek kullanımlık kahve bardakları yerine mataraları tercih edilebiliriz. El ilanları yerine bir fotoğrafı telefonumuzla çekip kaydedebiliriz. Reddetmenin sürdürülebilir yolları bulunuyor. Yeniden kullanılabilir alternatifleri bulmak ve günlük yaşantımıza aktif bir şekilde dahil edebilmek için biraz pratik ve hazırlık gerekiyor. Günlük alışkanlıklarımızda tek kullanımlık seçimlerimizi, çevre dostu alternatiflerinden yana kullanabiliriz. Her davranışımızla yaşadığımız doğaya sorumlu olduğumuzu unutmamamız gerekiyor.
Reduce (Azalt)
Gerçekte neye ihtiyacımız olduğu ve ne istediğimiz konusunda gerçekçi olmakta fayda var. Bu sorunun üzerine düşünerek, bir ürünü satın almadan, gereksiz tüketimin önüne geçebiliriz. Bu adım, reddetmekle el ele gidiyor.
Fiyat çok büyük bir faktör olsa da bütçemizdeki en iyi kaliteye sahip ürünü bulmaya çalışabiliriz. Kaliteli ürünler daha uzun süre dayanır ve yeniden satın almamız gerekmez. Bir başka ipucu da, temizlik talimatlarını ve etiketlerini takip ederek eşyalarımıza özen göstererek ürünün uzun süre dayanmasını sağlamak olabilir. Yeniden doldurulabilen veya ‘pompasız’ satın alınabilen kişisel bakım ürünleri de ambalaj atıklarının azaltılmasında yardımcı olacaktır.
Reuse (Yeniden Kullan)
“Azı karar, çoğu zarar.”
Bir şeyi atıp, yerine yenisini alıp almayacağınıza karar verirken, kendimize onu yeniden kullanmanın veya tamir etmenin bir yolunu bulup bulamayacağımızı sorabiliriz. Bu durum yaşamın her alanında kullandığımız, hayatımızı kolaylaştıran tüm ürünler için geçerli. Kullandığınız bir ürün bozulursa yenisini satın almak yerine önce onarım seçeneklerimizi gözden geçirmeliyiz.
Ek olarak kullanmadığımız bir ürünü ihtiyacı olan bir başkasına hediye etmek veya bağışlamak, yeniden kullanım döngüsüne olan faydalı katkımızla bize [tooltip tip=”İnsan vücudunda doğal olarak bulunan bir kimyasal madde. Yapılan araştırmalar dopaminin zevk ve keyif hislerini açığa çıkardığını, ruh halimiz üzerinde belirleyici etkisi olduğunu gösteriyor. “]dopamin[/tooltip] salgılatır!
İkinci el ve antika dükkanlarında alışveriş yaparak farklı ve çeşitli birçok ürüne uygun fiyatla ulaşabilirsiniz. Bu sayede ‘yeniden kullan’ adımına uygun bir tutum sergileme imkânınız olabilir.
Rot or replant (Kompost yap, yeniden dik)
[tooltip tip=”Organik malzemelerin doğal olarak çürümesi ve gübreleşmesi olayı.”]Kompost[/tooltip], besinlerimizi doğal döngüye geri döndürmek için ideal bir yöntem. Yaşadığımız evin sunduğu imkanlardan bağımsız olarak, kompost yapabilmek için gerekli çözümler geliştirebiliriz. Gıda atıklarımızı değerlendirmek için bugün farklı kompost yöntemlerini araştırmaya başlayarak önemli bir ilerleme katedebiliriz!
Recycle (Geri dönüştür)
5R kurallarını bireysel ve toplumsal olarak hayatımıza uyguladığımızda ve bu tip stratejilerin geliştirilmesine odaklandığımızda ortaya geri dönüştürülmesi gereken atıklar çıkmayacaktır. Bu durum sorunun kök nedenine ilişkin bir çözüm geliştirecektir. Çevreye zarar vermeyecek türde tercihler yaptığımız takdirde canlı ve tabiat sağlığına olumlu katkıda bulunabiliriz.
Geri Dönüşüme Destek Olan Robotlar
AMP Robotics, küresel tedarik zinciri için ham madde olarak geri dönüştürülen atıkları, ekonomik olarak geri kazanmak için yapay zekâ ve robotik destekli sistemler geliştirdi. Bu robotlar uygun olan atıkları ayıklayıp geri dönüşüme hazır hâle getirebiliyor.
AMP Robotics çalışanlarından geri dönüşüm robotuna dair detaylı bilgiler
Geri dönüşümün temel zorluklarının çoğunu çözen robotlar geliştirdiğini ifade eden AMP Robotics, endüstrinin ekonomisini daha verimli, uygun maliyetli, ölçeklendirilebilir ve sürdürülebilir hâle getirmek için çalışmalar yürütüyor.
AMP Cortex ise günümüzün geri dönüşüm operasyonlarının temel ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış akıllı bir robotik sistem. Yapay zekâ ile donatılmış robot, dakikada 80 adetten fazla atığı toplama hızına sahip. Aynı zamanda inşaat malzemesi ve elektronik atıkları tanımlayabilme ve geri dönüştürebilme özelliğine sahip olan Cortex, bu kapsamda oluşan çevre kirliliğine çözüm desteği sunmuş oluyor.
Google tarafından geliştirilen yapay zekâ destekli robotlar, ofislerdeki çöpleri geri dönüştürülüp dönüştürülemeyeceğini analiz ederek toplama görevini üstleniyor.
Google, bu gelişmenin benzeri birçok projeye daha kapı aralayacağı görüşünü benimsiyor. Kuluçkada olan bir projeye göre robotlara yerine getirmesi istenen komplike görevler verilip kodlama yapılmaksızın öğrenme kapasitesi test edilecek. Google bu projeyi insanlar ve robotların birlikte çalışacağı bir ortamı gözlemlemek maksadıyla hayata geçirdiğini ifade ediyor.
Apple’ın geliştirdiği geri dönüşüm robotu Liam, kullanım ömrü dolan iPhone’ları ayrıştırarak geri dönüştürüyor.
Cihazlardaki tüm parçaların geri dönüşümünü kolaylaştırmak için en küçük parçalarına kadar ayıran Liam; cam, plastik ve bakır gibi farklı materyellerin karışmamasını gözetiyor. Geri dönüştürülen parçalar geri dönüşüm yapan şirketlere gönderilerek nikel, aluminyum, bakır, kobalt ve tungsten materyalleri ayrıştırılıyor ve yeniden kullanım için sektörlere kazandırılmış oluyor.
Apple, Liam ile gelişmemiş ülkelerde geri dönüşüm için çalışan, çoğunluğunu çoçukların oluşturduğu, işçilerin olumsuz çalışma koşullarını düzeltmeyi ve kontrollü geri dönüşüm yaparak çevreye olan olumsuz etkileri azaltmayı hedefliyor.
Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü’nde öğrenci olan Engin Ülger ve Yunus Emre Aydın, ‘Vatos’ adında yapay zekâ destekli atık ayıklama cihazı geliştirdi. Cihaz kağıt, plastik, metal ve cam gibi farklı özellikteki atıkların ayrıştırılmasını sağlıyor. Vatos, okulun yurt kantininde sergileniyor ve yurtta kalan öğrenciler tarafından dikkat çekmesi amacıyla dış kaplaması şeffaf olarak tasarlanmış. Aydın, projeyle ilgili görüşlerini şöyle aktardı:
‘Atılan çöp tek bir makine içerisinde ayrı yerlere yönlendirilebiliyor. Böylelikle ayrıştırma işleminde hem insan eli değmemiş oluyor hem de geri kazandırılan ürünler ile ülke ekonomisi için fayda sağlanıyor. Bu teknolojik aletle ekonomik değer olarak atıklarımızdan ciddi gelir elde edilebiliriz. Bunları düşünerek böyle bir makineyi ortaya koyduk.’
Nvidia GPUTech konferansında, yükselen teknoloji girişimleri arasında ön plana çıkan Sadako, geri dönüşüm yapabilen robotik bir kol geliştirdi. Bu robotik kol, dakikada 20 parça geri dönüştürülebilir malzeme ayıklayabiliyor. Bu sayede yılda 200 tonluk materyal toplayabiliyor. Geliştirdiği bu teknolojiyle beğeni toplayan Sadako, konferans kapsamında düzenlenen yarışmada 100 bin dolarlık ödül sahibi oldu.
Geri dönüşüm yapabilen robotik kol Sadako’nun çalışma şekline dair detaylı bilgiler
Doğada değişim küçük bir tohumla başlar. Doğaya karşı değil, doğayla iş birliği içerisinde atacağımız her bir fikir tohumu ileride filizlenerek yeşerir. Değişime kendi hayatlarımızdan başlayabiliriz. Yaşantılarımızı sıfır atık, 5R Kuralı gibi sürdürülebilir alışkanlıklarla çevrelemek bizim elimizde. Bu değişimlerle, her açıdan sağlıklı bir geleceğin kök salmasına yardımcı olabiliriz.
Kaynak: AMP Robotics, NTV, Yeşilist, Fırat Üniversitesi, Yeşilist,MeowMeow
