2022 Dünya Kupası bugüne kadarki en yüksek teknolojiye sahip toplarla oynanıyor. Peki, son teknoloji şarj edilebilir futbol topları neden önemli?
Teknoloji ve futbol ilişkisi her zaman mutualist bir birliktelik oldu. Futbol ile eğitilen algoritmalar ve teknik ekipler tarafından kullanılan yapay zekâ araçlarına aşinayız. Yani bu faydanın çift yönlülüğünü çoktandır biliyoruz. Yakın zamanın en gözde müsabakalarından biri olan 2022 Dünya Kupası teknoloji ve futbol birlikteliğini tekrar gözlemlememize imkân tanıdı.
Dünya Kupası maçları sırasında şarj edilen toplar görürseniz sakın şaşırmayın. Bir süredir hakemlerin üzerindeki baskının kırılmasına yardımcı olan video hakem (VAR) ve gol çizgisi gözlem teknolojisinin yardımına birçok kez başvurduk. Futbol teknolojisindeki bir sonraki keşif bu defa dışarıdan bir yardım eliyle değil, topların kendisiyle geliyor. Konumu ve hızı gerçek zamanlı olarak takip edebilen ve hatta dokunulduğunu algılayabilen toplar, bu süreçte dahili sensörleri kullanıyor.
Ancak her teknolojide eskiyi hatırlatan bir yön görmek mümkün. Akıllı toplarda ise bu sensörlerin herhangi bir eski cihaz gibi şarj edilmesi gerekiyor. Teknolojinin t’sinin yanından geçeceği aklımıza gelmeyen futbol toplarının akıllı telefon gibi şarja takıldığını görmek, eğlenceli görüntülerin ortaya çıkmasına neden oldu.
Sahanın içinden anında ölçümler
Akıllı toplar, ultra geniş bant ve IMU sensörlerinin birlikte kullanılmasıyla saniyede 500 kez kendini onaylayarak benzersiz bir doğruluk derecesi sağlıyor. Üstelik bu ölçümler topu ve her oyuncunun vücudundaki 29 farklı noktayı saniyede 50 kez izleyen bir kamera sistemine bağlı. Bu sayede verilerin her biri gerçek, kaydedilmiş bir eylem anına dönüşüyor. FIFA bu yeniliği “yarı otomatik ofsayt teknolojisi” olarak isimlendirmeyi tercih etti.
Golün kime yazılacağına karar vermek için topa en son kimin dokunduğunu görmek? Kesinlikle oyunun doğasını değiştirdiğini söyleyenler de olacaktır. Örneğin turnuva maçlarından biri olan Portekiz-Uruguay maçında kaydedilen bir gol tartışmalara yol açmıştı. Top kaleye girmeden önce Cristiano Ronaldo’yu adeta sıyırarak ilerledi. Bu da golün Ronaldo’ya mı yoksa Bruno Fernandes’e mi yazılacağına dair soru işaretleri yaratmıştı. Neyse ki akıllı futbol toplarının akıllı sensörleri tartışmalara son noktayı koydu. Verilere göre Ronaldo’nun topla hiçbir teması olmamıştı ve gol Bruno Fernandes’e yazıldı.
Ofsayt tespit eden yapay zekâ sistemi hakemleri işsiz mi bırakacak?
Pek sanmıyoruz. Nitekim FIFA da yakın zamanda böyle bir ihtimal olmadığını belirtti. Yapay zekâ destekli teknolojilerden yardım alınsa da nihai kararlar hâlâ hakemlere ve yardımcı hakemlere ait. Ancak entegrasyonun oyun hızına ve hakem doğruluğuna büyük etki yapacağı kesin.
Peki, bu teknoloji anında kontrol edilen ofsayt çağrılarının sonu mu? Oyuncu pozisyonlarını gösteren eşlik eden 3B grafikler normalleşecek mi? Muhtemelen yakın bir gelecekte dünyanın en popüler sporunda yaşanan gelişmeleri gözlemleyeceğiz. Bazıları bunun oyunun ruhuna müdahale ettiğini söyleyebilir ancak bizce böyle değil. Aksine her top sürmeden, pastan ve şuttan elde edilebilecek muazzam veri miktarı, analistlerin oyunu inceleme şekillerini kökünden değiştirebilir.
