Belki de sanal gerçeklik sadece eğlence sektörüne ait değildir. Evet, gerçekten de değil. Popüler sanal gerçeklik uygulaması VRChat, kullanıcıların işaret dilini kullanabilmesini sağlayan yeni bir erişilebilirlik katmanı ekledi.
Sanal gerçeklik kavramından bahsedildiğinde çoğumuzun aklına ilk olarak bacaksız avatarlar ve sınırsız evrenler geliyor. Hatta Apple CEO’su Tim Cook, son röportajlarından birinde VR’ın geçici bir heves olduğunu belirtmişti. İnsanların sanal bir evrende bulunmaktan sıkılacağını belirten Cook, AR’ın vazgeçilmez bir konumda olacağını vurgulamıştı.
Peki gerçekten böyle mi? VR teknolojisi yalnızca eğlence sektörüne hitap eden bir ürün olarak mı görülüyor? Yoksa eğitimden sağlığa pek çok alanda en az AR kadar tercih edilebilir olabilir mi? Her şeyden önce üzerine konuştuğumuz teknolojiyi iyi tanımamız gerekiyor.
Helping Hands ve Dijital Sosyalleşme
Jenny, işitsel işleme bozukluğu ve sese yanıt olarak titreşmeyen sağ kulak zarı ile dünyaya geldi. İletişim kurmak için çocukluğundan bu yana yüksek sesle konuşmayı ve dudak okumayı öğrenmesi gerekiyordu. Büyüdükçe işaret diline ilgisi artan Jenny, sağır topluluklarına dahil oldu ve gönüllü olarak çalışmaya başladı.
Jenny’nin dahil olduğu sağır grupları İngilizce’de D/deaf olarak karşılık buluyor. Bunun sebebi ise büyük harf ile başlayan “Deaf” (sağır) kelimesinin dil öncesi sağır olan ve ilk dil olarak işaret dili kullanan kişilere ayrılmış bir terim olması. Küçük harf ile başlayan “deaf” ise ciddi işitme sorunları veya ileri yaşta işitme kaybı olan ve işaret dilini ikinci dil olarak kullanan kişiler için kullanılıyor. Yukarıda bahsettiğimiz D/deaf kavramı ise her iki grubu da kapsıyor. Haberi araştırdığım kaynaklardan birinde bu bilgiye rastladım ve içerikte de yer vermek istedim.
Ancak Jenny’nin dahil olduğu sağır gruplarını büyük oranda yaşlı kesim oluşturuyordu. İletişim kurmak ve benzer ilgi alanlarını paylaşmak isteyen Jenny, 2019’da VRChat platformuna kayıt olan sağır insanlara dair bir YouTube videosuna rastladığında , bunu bir fırsat olarak gördü ve hemen kendine bir kulaklık aldı.
VR denetleyicilerini nasıl kullanacağı konusunda kafası karışan Jenny, Ray ile tanıştı. Ardından Ray onu dijital avatarlar ile işaret dilini kullanarak iletişim kuran 30 kişilik VRChat topluluğuna dahil etti. Üstelik bu arkadaş grubu daha sonra VRChat ve Discord tabanlı 5000 kişilik bir çevrim içi organizasyon olan Helping Hands’e dönüşecekti. Grup, ilk dil olarak işaret dili kullananlardan hobi tutkunlarına kadar pek çok gönüllüyü barındırıyor. Hep beraber işaret dilinin VR dostu bir versiyonunu yaratan Helping Hands ekibi ve bunu dünyanın her yerinden insanlara öğretmeye devam ediyor.
İşaret dili entegrasyonu VR’ın teknoloji sektöründeki yerinin önemini belirleyen güzel bir gelişme. Daha önce VR’ın yükseklik korkusunu yenme gibi deneyime dayalı çözümlerde kullanıldığına şahit olmuştuk. Üstelik çevrim içi iletişim her şeyin merkezindeyken, herkes için erişilebilir bir ortam inşa etmek büyük önem arz ediyor. Başka bir deyişle VR teknolojisi milyonlarca insanın sosyalleşmesini sağlayabilir. Örneğin Jenny’nin kısıtlı bir grupla başlayan mücadelesi, birçok insana ilham veren bir yardımlaşma ağına dönüştü. Her gün daha da bireyselleşirken, zorunlu toplumsal izolasyonun ağırlığını birbirimizden omzundan almamız gerekiyor. Ancak ve ancak teknoloji bu amaca giden yolda en iyi aracımız olabilir.
Belki AR gerçekten gelecek için vazgeçilmez bir teknolojidir. Ancak bu VR’dan hemen vazgeçmemiz gerektiği anlamına gelmiyor…
