Dünya üzerinde üretilen ve ikinci el piyasasında dolaşan araba sayısı giderek artıyor ancak tüm bu araçların verimli bir tamir hizmeti alması mümkün olmuyor. Büyük şehirlerde yaşamayan ve kapsamlı servis yerleşkelerine erişimi olmayan milyonlarca sürücü, arızalar için yerel tamircilere başvuruyor. Yerel tamirciler araçların durumu hakkında veriyi okuyamazsa, sorunun nedenini tespit edemiyor ve belki de bir sorun olduğunu dahi fark edemeyebiliyor. Trafik güvenliği ve insan hayatını tehlikeye atan, sürücülerin maddi ve manevi kayba uğramasına neden olan bu durum Onarım Hakkı ile gelecekte değişebilir.
Onarım Hakkı nedir?
2012 yılında Massachusetts’te kabul edilen yasa ile otomobil üreticilerinin tescilli olmayan [tooltip tip=”Araçtaki donanımın elektronik olarak kontrol edilmesini, arızların tespit edilmesini, arızaların hafızaya kaydedilmesini ve istenen anda yeniden okunmasını sağlayan veri çekme alanıdır.”]OBD Soketleri[/tooltip] kullanmaları mecburi kılınmıştı. Tüketicilerin sahip oldukları araçları kendileri tamir etmesine olanak tanıyan ve yasayla korunan Onarım Hakkı ile aracında bir arıza yaşayan kullanıcılar araç markasının anlaşmalı olduğu yetkili bir servise gitmek zorunda kalmadan tanı için dilediği tamirciye gitme hakkını elde etmiş oldu.
2019 yılında Onarım Hakkı alanında yaşanan olumlu gelişmeler.
Ancak kablosuz olarak iletilen verileri kapsamayan bu yasa, modern araçlardaki [tooltip tip=”Tarih, saat, hız, hızlanma, birikimli kilometre, yakıt tüketimi ve navigasyon bilgisi gibi verilerin toplanmasını sağlayan cihazlardır.”]telematik[/tooltip] sistemlerinin gelişmesiyle onarım hakkının tesisinde yetersiz kalmaya başladı.
Bu yetersizlikten hareketle, Massachusetts’de Kasım ayı başında yasaya eklemeler ve düzenlemeler yapılarak, yelpazesi kablosuz verileri de kapsayacak hale getirildi. 2022 model araçlardan başlayarak geçerli olacak yasa, otomobil üreticilerinin telematik sistemlerini standart açık veri platformlarıyla donatmasını gerektiriyor. Açık veri platformu, bağımsız onarım kuruluşlarına doğrudan erişim hakkı tanıyor, mekanik verilerin çekilmesine ve mobil tabanlı uygulamalar ile tanı konmasına olanak veriyor. Bu demek oluyor ki, hem bağımsız tamircilerin hem de araç sahiplerinin uzaktan komutlar ile araçta onarım, bakım ve tanı testleri yapması mümkün hale gelebilecek.
Taraflar ne diyor?
Onarım Hakkı savunucuları bu yasadan oldukça memnun ve kapsamının gelecekte araçlardan akıllı telefonlara dek genişletilmesi gerektiğini savunuyor. Tamir edilmediği için kullanılmaz hale gelip atılan elektronik cihazların yarattığı kirlilik, fazla üretimden kaynaklı ekolojik sorunlar da bu kapsamda önem kazanıyor.
“Eğer tamir edemiyorsanız, aracınıza gerçekten sahip değilsiniz demektir.” Kyle Wiens
[button color=”red” size=”normal” alignment=”center” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.gelecekburada.net/motorola-onarim-hareketine-katiliyor/”]Motorola, Onarım Hareketine Katılıyor[/button]
Ancak otomobil üreticileri bu karardan memnun değil. Araçlar hakkında çok kapsamlı verinin paylaşıma açılmasından doğacak güvenlik sorunlarının yanı sıra şirkete ait yeni teknolojilerin açık hale getirilmesi hakkında şikayetlerini dile getiriyorlar.
“Eğer araca yeni bir yazılım yükler ve mevcut yazılımların bozulmasına neden olursanız, bu bir güvenlik sorunudur.” Mike Ramsey
Henüz Massachussets’le sınırlı olan bu yasanın ilerleyen süreçte tüm ülkeyi kapsaması mümkün olabilir. 2013 yılında hayata geçen Onarım Hakkı Yasası’nın ardından 2014 yılında sektör, bu yasanın genişletilmesi ve ülkenin geri kalanını kapsaması üzerine bir mutabakata vardı. Ancak o dönemde bu anlaşmayı imzalamayan tek otomobil üreticisi olan Tesla, kabul edilen yeni yasanın ardından da aynı duruşu sergileyebilir ve Onarım Hakkı hareketinin gelişimi ile çatışabilir.
View this post on Instagram
Türkiye’de Onarım Hareketine farklı bir gözden bakarak harika bir iş yapan Onaranlar Kulübü hakkında bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz. Kyle Wien tarafından kurulan Kaliforniya merkezli iFixit adlı şirketin internet sayfasında “Neden onarmalıyım?” sorusundan başlayarak tüm hareket hakkında detaylı bilgiye ulaşmak mümkün. Kendi çevrenizde bir onarım hareketi başlatıp, neleri nasıl onarabileceğiniz konusunda buradan rehberlik alabilirsiniz
Kaynak: Tech Crunch
