Nakit paranın olmadığı bir dünya henüz uzak bir gelecek gibi görünse de, özellikle son yıllarda ülkemizde ve dünyada dijital ödeme ve para transferi seçenekleri önem kazanmaya başladı. Blockchain altyapılarının gelişimi sayesinde açılan bu yol, koronavirüs pandemisi döneminde temastan kaçınma eğilimi ile temassız ödemeye talep ile zirve noktasına ulaşmış olabilir. Peki nakit paranın olmadığı bir dünyadan neler beklemeliyiz?
Avantajlar
- Fiziksel olarak para bulunmayacağından hırsızlık ve gasp vakalarında düşüş gözlenebilir. Amerika ve Almanya’dan araştırmacılar, Missouri eyaletinde sosyal yardım ödemelerinin nakit yerine [tooltip tip=”Elektronic Benefit Transfer (EBT) kartları, ABD eyaletlerinde gıda damgaları ve diğer sosyal yardımlardan yararlananlar tarafından kullanılan ödeme sistemine ait kartlardır.”]EBT kartları[/tooltip] ile yapılmasıyla suç oranının %9.8 azaldığını kaydetti.
- Para hareketlerinin izlenebilir olması ile kara para aklama faaliyetleri önlenebilir veya önemli ölçüde azaltılabilir.
- Uluslararası seyahatlerde döviz işlemleri kolaylaşır, fiziksel döviz bürolarına duyulan ihtiyaç ordan kalkabilir.
- Vergi kaçırma, yalan gelir beyanı gibi sorunlar büyük ölçüde çözümlenebilir.
- Alışverişlerde ve ödemelerde hız kazanılabilir.
- Naif bir bakış açısıyla, bozuk para çıkmayınca para üstü olarak sakız verme döneminin sonu gelebilir.
Dezavantajlar
- Yeni düzene uyum sağlayan hackerlık ve dijital dolandırıcılık suçlarında artış yaşanması beklenebilir.
- Dijital kartınız hacklendiğinde, entegre cep telefonu veya bilgisayarınız kaybolduğunda, çalındığında veya şarjı bittiğinde, alternatif bir para kaynağınız olmayabilir.
- Banka hesabı olmayan kişiler alternatif [tooltip tip=”finans alanındaki faaliyetleri iyileştirmek için teknolojiyi kullanan girişimler”]FinTech[/tooltip]’lere yönelmek veya birer banka hesabı edinmek zorunda kalabilir.
- Harcama geçmişiniz ve tüm para hareketleriniz, dolayısıyla kişisel verileriniz devlet, finansal kurumlar ve altyapı sunucusu özel şirketlerle paylaşılır, siber saldırılara karşı korumasız kalabilir.
- Fiziksel bir para bulunmadığında harcama kontrolünü kaybeden büyük bir kesim olduğu göz önüne alınırsa, kredi kartlarının yarattığı kontrolsüz tüketim ve harcama sorunu katlanarak artabilir.
Yukarıda bahsedilen avantaj ve dezavantajlar elbette büyük resmin yalnızca ufak bölümlerini yansıtıyor. Küresel ticaret işlemlerinden, küçük esnafın satış stratejilerine kadar her alanda yapıcı ve yıkıcı etkileri gözlemlenebilir. En gündelik örneklerden biri olarak, veresiye geleneği son bulabilir. Kredi kartı veya banka kartı kullanmadan, satıcı ile güvene dayalı borçlanma ve taksitlendirme alışkanlıkları sona erebilir.
Özellikle bankaların POS cihazları üzerinden işletmecilerden işlem başına aldığı komisyonlar, birçok işletmeciyi kredi kartı/banka kartı yerine nakit işlemlere itiyor. Pandemi nedeniyle geri döndürülemez yaralar alan gıda, eğlence ve turizm sektörü işletmecileri özellikle bu dönemde, komisyonlar nedeniyle ek maddi külfet altına giriyor. Bu durumda, kart ile ödeme yerine nakit ödeme yaparak işletmecilerin emeğini korumaya çalışan oldukça fazla kişi var, ancak tamamen dijital ödeme olan bir dünyada bu tür insani inisiyatifler almak mümkün olmayabilir.
[button color=”red” size=”normal” alignment=”center” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.gelecekburada.net/nakit-paraya-yeni-bir-rakip-dijital-dolar/”]Nakit Paraya Yeni Bir Rakip: Dijital Dolar[/button]
Dezavantajlı Kesimler Olumsuz Etkilenecek
Günümüzde hâlâ internet erişimi bulunmayan, telefon sinyalinin bile zayıf olduğu sayısız bölge var. POS cihazlarında yaşanan en ufak sorunun, nakitle çözüldüğü günümüz dünyasında elektrik kesilmesi, internet bağlantısının kopması veya cihazların şarjının bitmesi gibi oldukça sık yaşanan sorunlar bu sistemin işlemesini imkansız hâle getirebilir. Ayrıca yüksek yaş gruplarında güncel teknolojiyi takip edemeyen, akıllı cihaz kullanmayan kişiler sorun yaşayacak ve hatta gündelik işlerini bağımsız olarak yapamaz hâle gelebilir.
Gelir eşitsizliğinin her geçen gün azalması istenirken, artması ve daha vahim hâle gelmesi de dikkate alınması gereken sorunların başında geliyor. Uzaktan eğitim döneminde tablet, bilgisayar veya telefonu olmadığı için eğitim programlarından geri kalan milyonlarca çocuğu düşünelim. Bu denli temel bir sorun bile çözülemezken, dijital ödemeler için gerekli akıllı cihazların tüm vatandaşlara sağlanması, internet ve telefon hat altyapılarının ücretsiz hâle getirilmesi, belirli periyotlarla cihazların yenilenebilir olması uzak bir ihtimal gibi görünüyor.
Finansal Kuruluşlar Gücünü Artıracak
Bir diğer endişe konusu ise bankalar ve çeşitli finansal kuruluşların bireysel ve kurumsal müşterileri üzerindeki gücünü artırması ihtimalinden ileri geliyor. [tooltip tip=”Uluslararası Para Fonu”]IMF[/tooltip]’in açıkladığı üzere negatif faizli ülkeler bankaların kârlılığını düşürüyor. Kârlılığı korumak için müşterilere ek hizmet bedelleri yükleyen bankalar müşterilerin dilediği gibi mevduatını bankadan çekme hakkı sabit oluğu için günümüzde bu konuda kısıtlanmış durumda bulunuyor. Ancak gelecekte nakitsiz bir dünya kurguluyorsak, dijital para ve ödeme sistemleri için banka veya çeşitli finansal kuruluşlar aracı kurum olarak vazgeçilmez hâle gelecek.
Türkiye’de özellikle mobil bankacılık alanında öncü gelişmelerin yaşandığı son yıllarda, ödeme yöntemlerinde çeşitliliğin artması, dijital cüzdanlar ve rekabet ortamı hizmet bedellerinin düşmesine yol açtı. Yakın zamanda 7/24 EFT ile para transferi de mümkün hale geldi ve EFT’ler için cep telefonu vb. çeşitli alternatif yöntemler hayata geçti. Türkiye özelinde, PayPal gibi sektörün kilit isimlerinden birinin ülkeden hizmetlerini çekmesi ise dengelerin hassasiyetini ve tamamen dijital para sisteminin tehlikelerini gösteriyor. Şu anda içinde bulunduğumuz nakit ve dijital karma para sistemi ideal gibi görünüyor ancak gelişen yeni teknolojiler ve gelir modelleri nakitsiz bir dünyayı mümkün kılabilir.
Kaynak: The Balance
