NASA’nın Perseverence isimli en yeni Mars [tooltip tip=”Kendi kendine hareket edip, karar verebilen uzun ömürlü ve dayanıklı uzay aracı.”]Rover’ı [/tooltip], hayata geçirdiği ilkler listesine bir yenisini daha ekliyor. Mars’ta yaşam arayan ve en geniş tanımıyla Mars’ın taşını toprağını inceleyen Perseverence’ın bu seferki amacı Mars’ın atmosferinde fazla bulunan karbondioksitten oksijen üretmek olacak.
Perseverence, deneysel bir cihaz olan MOXIE (Mars Oxygen In-situ Resource Utilization Experiment/Mars’ta Oksijen Kaynağını Kullanma Deneyi) ile oksijen üretme deneylerini tamamlamış bulunuyor.
Peki MOXIE nasıl çalışıyor?
Mars’ın atmosferinde %96 oranında karbondioksit bulunuyor. MOXIE, bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküllerden oksijeni ayırıp bunun sonucunda atık ürün olarak atmosfere karbonmonoksit gazı salıyor. Karbondioksiti oksijene dönüştürme işlemi için ilk olarak 800°C sıcaklığa ihtiyaç duyuyor. MOXIE, bu hayli yüksek sıcaklıktan korunmak için ısıya dayanıklı malzemelerden üretiliyor. Bu dayanımı sağlamak için içerisinde akış halindeki gazları ısıtıp soğutan 3D baskı nikel alaşımlı parçalar ve ısıyı tutmaya yardımcı hafif bir madde olan aerojel kullanılıyor.
Perseverence’ın diğer ünitelerinin kızılötesi ışınlardan zarar görmemesi için MOXIE’nin dış yüzeyi ince bir altın yüzeyle kaplanarak ışınların yüzeyden yansıması sağlanıyor.
MOXIE’yi Bu Denli Önemli Yapan Nedir?
NASA’da çalışan bilim insanları, bu deneyin Mars’ta karbondioksiti oksijene dönüştürmek için yapılan ilk kritik adım olduğunu ifade ediyor. Aynı zamanda bilim insanları, MOXIE’nin daha çok yolunun olduğunu fakat bu deney sonuçlarının bir gün Mars’ta insanları görmemiz için umut ışığı olduğu görüşünü paylaşıyor.
MOXIE’nin araştırmacılarından Michael Hecht, oksijenin insanlar bilhassa da roketler için çok önemli olduğunu vurguluyor. Hecht, “Bir roketin yakıtını yakmak için ağırlıkça daha fazla oksijene ihtiyacımız var.”diyerek oksijenin önemini dile getiriyor.
Mars yüzeyinden Dünya’ya 4 kişilik bir ekibi görevlendirmek üzere yola çıkarmak için yaklaşık 7 ton roket yakıtı ve 25 ton oksijen gerekeceği düşünülüyor. Bir astronot için yaklaşık 5 gram oksijen 10 dakikalık solunabilir havaya eş değer nitelik taşıyor. MOXIE bu ilk operasyonda saatte yaklaşık olarak 10 grama kadar oksijen üretmek üzere tasarlandı.
‘Gelecekte Mars’ta yaşayacak ve çalışacak astronotların nefes almak için roketlere kıyasla çok daha az oksijene ihtiyaçları olacak. Yüzeyde bir yıl geçiren astronotlar aralarında belki bir ton oksijen kullanacak.”
Michael Hecht
Perseverence MOXIE ile oksijen üretim deneyine kızıl gezegene inişinin 60. gününde nokta koydu. Bu görevin sağlayacağı olumlu sonuçlar, Mars’tan havalanmaya çalışan roketlere kalkış gücüne yardım sağlamaktan orada bulunan astronotlara nefes alabilecekleri bir ortam hazırlamaya kadar çok çeşitli alanlarda fayda sağlayabilir.
Mars turizmi şu an bize uzak görünüyor olsa da sahip olduğu potansiyel, gelecekten günümüze yansıyarak insanın gözünü kamaştırıyor. Kim bilir belki yirmi veya otuz sene sonraki gelecekte Mars’ta bir banka oturur ve uzayın muhteşem manzarasına bakarken bu içeriğimizi okur ve nostaljiye kapılırız.
Kaynak: İnsidetelecom
Yazar: Haktan Altıntaş
Editör: Öykü Selen Uysal
