Cerrahlar, geliştirilme sürecinde olan joystick ile çalışan robotik kol sayesinde felç geçiren hastaların inmesini, hiç zaman kaybetmeden, teleoperasyonlu endovasküler tedavi gerçekleştirerek uzaktan tedavi edebilecek.
MIT mühendisleri, cerrahların felç veya anevrizma yaşayan hastaları hızlı ve uzaktan tedavi etmelerine yardımcı olmak için bir telerobotik sistem geliştirdi. Cerrahlar deyim yerindeyse uzaktan kumanda ile hastanın beyin fonksiyonlarını koruyarak kritik bir zaman aralığında güvenli bir şekilde ameliyat etmek için robotik bir kolu kontrol edebilecek.
Robotik kolun çıkış motivasyonu
En basit anlatımıyla felce aniden ortaya çıkan bir kan pıhtısı neden oluyor. Böyle bir komplikasyon karşısında ise cerrahın tıkanıklığı fiziksel olarak temizleyebileceği veya onu parçalamak için ilaçlar iletebileceği ince bir teli pıhtıya manuel olarak yönlendirmesini gerekiyor. Özellikle üstünde durduğumuz zaman vurgusu işte tam da bu noktada devreye giriyor: Cerrahların beyindeki herhangi bir hasarı en aza indirmek için bu işlemi tam vaktinde gerçekleştirmesi gerekiyor.
Bu işlemleri gerçekleştirebilen Nörovasküler cerrahların uzak bölgelerdeki hastalara erişimi kısıtlı oluyor. Teknoloji ise bu noktada yardıma koşarak büyük sıkıntı yaratan erişilebilirlik konusuna çözüm sunuyor. Bu kapsamda MIT ekibi, robotik sisteminin daha küçük hastanelere kurulabileceğini ve daha büyük tıp merkezlerindeki eğitimli cerrahlar tarafından uzaktan yönlendirilebileceğini öngörüyor.
Kırsal bir bölgeden büyük bir şehre bir hastayı taşımak yerine, hemşirelerin bu sistemi kurabileceği yerel bir hastaneye gidebileceklerini hayal ediyoruz. Büyük bir tıp merkezindeki bir beyin cerrahı, hastanın canlı görüntüsünü izleyebilir ve robotu doğru zamanda ameliyat etmek için kullanabilir.
MIT Makine Mühendisliği, İnşaat ve Çevre Mühendisliği Profesörü Xuanhe Zhao
Joystick nasıl kontrol ediliyor?
Endovasküler cerrahi, damar duvarlarına zarar vermeyecek şekilde ince bir tıbbi telin vücudun atardamarları ve damarları boyunca hedef bir konuma dikkatlice bükülmesini ve yönlendirilmesini içerdiğinden fazlasıyla özen gerektiriyor. Bir cerrahın bu işlemde ustalaşması için yıllarca pratik eğitim alması gerekiyor.
Endovasküler müdahaleye uzaktan yardımcı olmak için tasarlanan Joystick’in hareketi mıknatıslarla kontrol ediliyor. Sistem, bileğine bir mıknatıs bağlı tıbbi sınıf bir robotik kol içeriyor. Operatör, bir joystick ve canlı görüntüleme ile mıknatısın yönünü ayarlayabiliyor. Bunun sayesinde cerrah yumuşak ve ince manyetik teli arterler ve damarlar boyunca yönlendirmek için kolu kontrol edebiliyor.
Joystick sistemi 2019’daki çalışmaları temel alıyor. Bu çalışmanın kapsamında, beynin kan damarlarının gerçek boyutlu bir silikon modelinin manyetik olarak kontrol edebilen bir telin yönlendirilmesi yer alıyor. Gelinen noktada tel manyetik alan yönünde kıvrılan ve onu izleyen yumuşak ve manyetik olarak duyarlı bir uca sahip, geleneksel bir nörovasküler kılavuz tel kadar ince ve esnek yapıda oluyor.
Araştırmacılar sistemi cerrahlara izah etmek için beynin karmaşık arterlerini kopyalayan damarlara sahip şeffaf bir model olan bir hayalet içinde gösteriyor. Beyin cerrahları sadece bir saatlik eğitim sonrasında robotun kolunu uzaktan kontrol ederek teli bir damar labirentinden geçirerek modeldeki hedef konumlara ulaştırmayı başarıyor.
Ekip örnek modelde robotik kolu ulaşılması zor alanları simüle edilmiş pıhtıları temizlemek için kullanıyor. Bu deneyle birlikte araştırmacılar kılavuz teli damarlardan, keskin köşelerden ve dönüşlerden pıhtıların simüle edildiği bölgelere ulaşmak için yönlendirdi. Daha sonra cerrahlar tel boyunca pıhtı bölgesine bir mikro kateter geçirmek için standart endovasküler yöntemlere geçti. Pıhtıyı başarılı bir şekilde çıkarmak için uyguladıkları kateteri bırakıp teli geri çekmeleriyle işlem başarıya ulaşmış oluyor.
Araştırmacılar teleoperasyon sisteminin daha fazla hastanın zaman açısından kritik tedavi almasına yardımcı olabileceğini umuyor. Ekip son olarak, bu tür vasküler işlemleri hastayla aynı odada gerçekleştirirken X-ışını görüntülemesinden dolayı radyasyona maruz kalan cerrahlar için de faydalı olduğu görüşünü paylaşıyor.
Kaynak: MIT News