Koronavirüsün yarattığı ‘yeni normal’ düzen tüm dünyada maske kullanımını zorunlu hale getirdi. Birey ve toplum sağlığı için hayati öneme sahip maskelerin üretimi ve dağıtımı sürecinde birçok aksaklık yaşandı, zaman içerisinde çeşitli çözümler üretildi ve kısmen bu alandaki sorunlar halledildi. Ücretsiz maske dağıtımı için otomat kullanımında İzmir Belediyesi ve Singapur örneğini bu yazımızda anlatmıştık:
[button color=”white” size=”normal” alignment=”center” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.gelecekburada.net/maske-dagitiminda-alternatif-kanal-otomatlar/”]Maske Dağıtımında Alternatif Kanal: Otomatlar[/button]
Maskelere erişim sorunu büyük ölçüde ortadan kalktı, peki ya kullandığımız maskeler erişilebilir mi?
Maske kullanımının mecburi hâle gelmesiyle işitme engelli bireylerin hayatında ciddi sorunlar ortaya çıktı. Önceden dudak okuma ile konuşmaları takip edebilirken, şimdi karşılarındaki kişinin maske kullanması nedeniyle ciddi iletişim sıkıntıları yaşıyorlar.
İstanbul’da Avcılar Belediyesi bu soruna çözüm üretmek adına şeffaf bölmeli maske üretimine başladı. Benzer örnekleri maske kullanımın zorunlu olduğu Almanya, Hollanda, İspanya ve Belçika’da da görmek mümkün, bu ülkelerde şeffaf maskeler özellikle öğretmenlerin ve işitme engeline sahip bireylerin kullanması için üretiliyor.
Bu süreçte yaşanan bir başka sorun da online derslerde ve sunumlarda anlık alt yazı desteğinin eksikliği. İnternet kaynaklı sorunlar, görüntü kalitesinin düşük olması, görüntüde donma ve kesilmeler ciddi erişilebilirlik sorunlarına neden oluyor.
21 Mayıs’ta Google erişilebilirlik iyileştirmeleri planının bir parçası olarak, Google Meet üzerindeki görüşmelerde otomatik alt yazı desteği vermeye başlayacağını duyurdu. Ancak şimdilik, yalnızca İngilizce konuşmalar için bu özellik kullanılabilir durumda. Benzer bir uygulama Zoom tarafından da uygulanıyor. Görüşmeleri kaydedip, sonradan görüntü ile eş zamanlı olarak konuşmaların dökümünü okumak mümkün. Ancak bu özellik de yalnızca İngilizce dilini destekliyor.
Ava isimli uygulama ise çok daha kapsamlı bir otomatik dikte hizmeti sunuyor. İşitme güçlüğü bulunan veya sağır olan kullanıcılar, özellikle dudak okuyarak konuşmaları takip etmenin mümkün olmadığı kalabalık sınıflarda ve toplantılarda, Ava uygulaması üzerinden, ortamda konuşulanları okuyabiliyor. Bu özelliğin kullanılabilmesi için ortamdaki kişilerin uygulama üzerinden davet edilmesi gerekiyor, daveti onayladıklarında, konuştukları cümleler otomatik olarak yazıya dökülüyor ve işitme engeli bulunan kişi rahatlıkla iletişimi sürdürebiliyor.
2020 yılı dünya çapında milyarlarca insanın günlük hayatında köklü değişikliklerin yaşandığı bir yıl olarak hafızalarda yer edecek. Bu süreçte farklı engel gruplarına sahip bireyler için yeni erişilebilirlik sorunları ortaya çıkıyor ve çoğumuzun önemsiz bir detay olarak gördüğü aksaklıklar, bu kişiler için aslında ciddi engeller yaratabiliyor.
Yukarıda bahsedilen şeffaf maskeler oldukça pratik ve basit bir çözüm, Ava gibi uygulamalar ise makine öğrenmesi, yapay zekâ algoritmaları ve insan desteğiyle geliştirilmesi gereken daha meşakkatli ve kapsamlı çözüm alternatifleri olarak karşımıza çıkıyor. Ancak yapılan işin kapsamından ziyade asıl mesele, insanların hayatına dokunan, fayda sağlayan ve değer yaratan fikirler ortaya atabilmekte. Yaratıcı fikirler ışığında erişilebilir bir dünya dileğiyle.
