Şu anda aktif olarak 2,5 milyardan fazla kullanıcıya sahip Android akıllı telefonlar artık dünyanın en büyük deprem algılama sisteminin bir parçası olmaya başlıyor. Google, Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırmalar (USGS) ve Kaliforniya Acil Hizmetler Ofisi (Cal OES) ile birlikte yaptığı çalışmalar sayesinde, kamu altyapısını kullanarak uygun maliyetli bir deprem algılama sistemi kuruyor. Sistem depremi önceden algılayarak depremden etkilenecek bölgeyi uyarmaya başlıyor.
Deprem riski olan bir bölgede yaşayan milyonlarca insan bir depremden ne kadar erken haberdar edilirse, binalar sarsılmaya başlamadan önce, depremin sebep olduğu hasar o kadar az oluyor. Çünkü insanlar tedbir almak için yeterli zamana sahip oluyor ve daha güvenli bölgelere geçiş yapıyor. Geleneksel deprem uyarı sistemlerinin kurulumu ve kullanımı bir hayli maliyetli olduğundan Google, tüm akıllı telefonların içinde bulunan [tooltip tip=”dönüşü algılayan bir cihaz”]ivmeölçeri[/tooltip] kullanarak düşük maliyetli bir deprem algılama sistemi yaratmayı amaçlıyor. Böylelikle akıllı telefonlar hayat kurtaran acil durum bildirim cihazlarına dönüşmüş olacak. Google bu özelliği, bugün kullanılan çoğu Android telefon için erişilebilir olan Google Mobil Hizmetleri’nin bir parçası olarak sunmayı planlıyor.
Android cihaz sahipleri test etti
Google ve iş birlikçileri, Android platformunu ilk olarak Kaliforniya’da bir deprem uyarı sistemi olarak kullandı. USGS ve Cal OES ile birlikte çalışan Google, deprem uyarıları göndermek için ülkenin önde gelen sismologları tarafından geliştirilen Shake Alert adlı sistemi kullandı. Bu sistem eyalet genelinde bulunan 700’den fazla [tooltip tip=”Sismograf, yer hareketlerini sürekli olarak kaydederek yer sarsıntılarının büyüklüğünü, süresini, merkezini ve saatini saptamaya yarayan aygıta denir. Depremlerin ölçümünde kullanılır.”]sismometreden[/tooltip] sinyal alıyor. Kaliforniya bu altyapıyı sağlayabilecek bir ağa sahipken, dünyada depreme yatkın diğer birçok bölge böyle bir altyapıya sahip değil. Ancak, tek tek sismometre görevi görecek olan milyonlarca akıllı telefon dünya çapında büyük bir Android ağı oluşturarak bu boşluğu doldurabilir.
Shake Alert sistemi nasıl çalışıyor?
Bir telefonun ivmeölçeri, deprem olabileceğini düşündüğü bir şey tespit ettiğinde, sinyali Google sunucularına gönderiyor. Ardından, depremin gerçekten olup olmadığını anlamak için bu verileri diğer akıllı telefonlardan gelen bilgilerle birleştiren [tooltip tip=”Bayes spam filtreleri, bir mesajın içeriğine göre spam olma olasılığını hesaplar.”]Bayesian filtreleri[/tooltip] ve diğer makine öğrenimi algoritmaları ile çalışmaya başlıyor. Sistemin verimli ve etkili olabilmesi için bu işlemlerin depremin hızından daha hızlı gerçekleşmesi gerekiyor ki bu da ışık hızına yakın bir hız anlamına geliyor. Deprem tespit edilirse, sistem depremin şiddeti hakkında doğru bilgiyi hızlı bir şekilde depremin etkileyeceği bölgedeki yetkililere ve o anda o bölgede bulunan Android cihazlarının sahiplerine gönderiyor. Depremin merkez üssüne en yakın telefonlar daha uzaktaki telefonlara göre daha az uyarı alıyor. Ancak bu sistem daha büyük ikincil dalgayı deneyimleyecek olanların korunmasına yardımcı olmada kritik bir rol oynayabilir.
Deprem algılama sistemi şu anda test aşamasında, Google bu denli ciddi bir konuda %100 güvenirliliği sağlamadan uygulamayı sunmak istemiyor. Testler bittikten sonra sistemin daha çok geleneksel sismik izleme sistemi yetersiz veya hiç bulunmayan bölgelerde kullanılması bekleniyor.
“Önümüzdeki yıl, Android’in telefon tabanlı deprem algılamasını kullanarak daha fazla eyalete ve ülkeye deprem uyarılarının gelmesini bekleyebilirsiniz.” -Google
İki farklı deprem dalgası türü bulunuyor ve Android telefonlarla kurulan sistem her ikisini de algılayabiliyor. Birincil dalga veya P dalgası, deprem olduğunda gönderilen en hızlı ve ilk dalgadır. Ardından, daha yavaş olabilecek ancak genellikle daha büyük olan ve daha fazla yıkıma neden olan ikincil bir dalga veya S dalgası izler. Android sistemi, P dalgası tespit edildiğinde erken uyarı verebilirse, S dalgası geldiğinde hasarı en aza indirmeye yardımcı olabilir. Böylelikle P ve S dalgası arasında geçen zamanda tedbirleri alabilmesi için insanlara imkân sağlanmış olacak. Bu zaman çok önemli olduğundan Google farklı deprem seviyeleri için uygun uyarıları bulma adına sismologlarla birlikte çalışıyor. Uyarıların kritik bilgileri kısaca aktarması ve kullanıcılar tarafından da anlaşılabilecek bir sadelikte olması gerekiyor.
Android Cihazlarda Deprem Uyarı Uygulaması
Google, deprem uyarı sistemini geliştirdikten sonra bir [tooltip tip=”Application Programming Interface), bir uygulamaya ait işlevlerin başka bir uygulamada da kullanılabilmesi için oluşturulmuş bir arayüzdür. Yani basitçe, A uygulamasının özelliklerini B uygulamasında da kullanabilmemizi sağlayan yapıya API diyoruz.”]API[/tooltip] yayınlamayı planlıyor. Böylelikle geliştiriciler Google tarafından oluşturulan sistemi kendi bölgeleri için yerelleştirebilir ve daha etkili bir kullanım sunabilir.
Kaynak: Forbes
Yazar: Kemal Berk Önver
Editör: Öykü Selen Uysal
