Her geçen gün gelişen yapay zekâ teknolojileri, kötü niyetli yöneticilerin elinde ciddi bir silah olma, baskıcı hükûmetlerin elinde ciddi bir takip sistemi kurma potansiyeline sahip. Çin Halk Cumhuriyeti bu evham verici örnekleri şimdiden göstermeye başladı.
Geçtiğimiz yıl kabul edilen maddeler ile birlikte neredeyse Uygur Türklerine yapılan zulmü yasallaştıran ve Google gibi büyük bir şirketi de kendine ortak eden Çin Halk Cumhuriyeti’nde distopik gelecek örnekleri Hong Kong’da yaşananlarla birlikte devam ediyordu.
Bugün IPVM isimli sitenin ortaya çıkardığı bir skandal ise gösteriyor ki güvenlik kamerası üreten şirket Hikvision, bir kamera modelini yapay zekâsının Uygur Türklerini kolayca tespit edebileceğini söyleyerek pazarlamayı tercih etmiş.
Aşağıdaki cümleler ile tanıtılan kamera, IPVM’nin fark etmesi ve bu konuda şirkete yönelttiği sorunun ardından 2019 Nisan ayından beri yayında olan sayfa, web sitesinden kaldırılmış.
“Hedefteki kişinin gözlük, maske, başlık giyip giymediğini veya sakalı olup olmadığını; cinsiyeti (erkek, kadın), etnik kökeni, (Uygurlar, Han gibi) ve ten rengi (beyaz, sarı veya siyah gibi) detaylar hakkında % 90’dan az olmayan bir doğruluk oranı ile analiz yapabilir.”
支持分析人员目标的性别属性（男、女），支持分析人员目标的种族属性（如维族、汉族）以及人种肤色属性（如白人、黄种人、黑人）；支持分析人员是否戴眼镜、是否戴口罩、是否戴帽子、是否蓄胡子，识别准确率均不低于90%
Etnik köken olarak bahsedilen Uygur ve Han ırkları Çin’deki en kalabalık iki ırk. Han ismi verilen ırk bizim bildiğimiz Çinlilerken, Uygurlar ise tüm dünyanın müslüman topluluk, bizim ise Türk topluluk olarak tanıdığımız ırk.
Hikvision sayfayı yayından kaldırma ve IPVM’nin sorularını cevapsız bırakma yöntemiyle bu hatasından kaçmaya çalışıyor olsa da bu vaka şirketin ilk vakası değil.
Hikvision’ın sistemi 2018 Mayıs’ında bir konferanstaki tanıtım sırasında yanlışlıkla “etnik azınlık” etiketi (yukarıdaki görselde “Ethnic Minority” yazısı) göstererek ‘spesifik misafirlerin’ de sistem tarafından takip edilebileceğinden bahsetmişti. Bu seferki örnekte direkt olarak Uygur Türklerinden bahsedilmese de, yapay zekâ ile güçlenen gözetleme sistemlerinin yakın gelecekte neler yapabileceğine dair güzel bir örnek olarak görülebilir.
Çin Halk Cumhuriyeti’nde yaklaşık 11 milyon Uygur Türkünün yaşadığı tahmin ediliyor.
Kaynak: IPVM
