Birkaç yıl öncesine kadar dijital bir asistan fikri birçoğumuza yabancı gelirken bugün elimizden düşüremediğimiz telefonlarımızda dahi bir dijital asistan bulunuyor. Her geçen gün yeni bir dijital asistan üretilmeye devam ediliyor. Çok çeşitli görevleri yapma imkânı sunan yapay zekâ temelli Siri, Alexa gibi dijital asistanlar azımsanmayacak ölçüde bir başarı sağladıktan sonra insanlar bu kez görme, duyma, dokunma gibi duyuları yapay olarak kopyalamak için çalışmaya başladı.
Bu çalışmalara önderlik eden Bristol Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, dokunma duyusunun kullanımı ile yeni bir öğrenim yolu geliştirdi. Bu yeni öğrenim yolu yapay zekâ kullanan bir cihazın, dokunma duyusunu geliştirerek Braille klavyesinde yazmayı öğrenebilmesini ifade ediyor. Braille alfabesinde, benzersiz bir biçimde hazırlanmış olan kabartmaların her biri alfabenin farklı bir harfini ya da noktalama işaretini temsil ediyor. Bu klavyeler görme engelli bireylerin [tooltip tip=”Genellikle görme engelli bireyler tarafından kullanılan ve dokunma hissine dayalı yazma ve okuma sistemidir.”]Braille alfabesiyle[/tooltip] komut yazmasına olanak tanıyor.
Araştırmayı yürüten mühendislerden Nathan F. Lepora, projelerinin arkasındaki genel fikri bir robotun insanların elleriyle öğrenebilecekleri zor bir görevi yapmayı öğrenmesi olarak tanımlıyor. Ayrıca Go veya Atari simülasyonları gibi oyunları oynamayı öğrenmek ile ünlü, ancak robotikte büyük ölçüde bir potansiyele sahip olan derin pekiştirmeli öğrenmenin yeteneklerini göstermek istediklerini söyleyerek yapay zekâ ve makine öğrenmesinin önemini vurguluyor.
Lepora ve diğer araştırmacılar, bireylerin uzun eğitimler sonrasında ancak öğrenebildiği Braille alfabesini, dokunma hissini kullanarak yapay zekâya öğretmeye çalışıyor. Bu süreç ilk başta kulağa kolay bir işlem gibi gelse de robotların dokunma duyusu gibi duyuları algılamaları çok zor olduğundan, Braille alfabesini bir yapay zekâya öğretme aşamasında karşılaşılan en zor problemlerden biri dokunma duyusunu kullanarak bir işlem gerçekleştirmek oluyor.
“Dokunma duyumuzu kullanan çoğu görev, aslında robotlar için çok zor olsa da bizim için kolay görünüyor.” -Lepora
Araştırmacılar yapay zekâyı test etmek amacıyla Braille klavyede giderek zorlaşan 4 görev tasarladı. Bu görevlerin testleri için yapay zekânın Braille alfabesiyle yazmayı öğrenebileceği hem simüle edilmiş hem de gerçek bir ortam yaratıldı. Daha sonra araştırmacılar yapay zekâ robotuna tasarladıkları dört görevi bu iki ortamda da tamamlamak için derin öğrenme algoritmalarını öğretti.
“Çalışmamızın en önemli başarısı, robotun gerçek dünyada yazmayı sadece Braille klavye ile etkileşime girerek öğrenmesidir. Önceden, derin pekiştirmeli öğrenme, oyunlarda olduğu gibi simülasyonda, uzaktan görüşle bir sahneyi izleyerek kullanılıyordu. Ancak bu araştırma ile sadece Braille klavyesi ile etkileşim kurarak yapay zekânın öğrenebilmesini başardık.”
Bu çalışma sonucunda Lepora ve araştırma ekibi, yapay zekânın hem simülasyonlarda hem de gerçek dünyada Braille klavyede yazmaları için başarıyla eğiten ilk kişi olma ünvanına sahip oldu. Çalışmaları sırasında kullandıkları bütün ortamlar, kodlar ve görevler gibi bütün teknik detaylar internete açık olarak yayınlandı ve böylece tüm dünya tarafından erişilebilir hâle geldi.
Bu tür birçok çalışma gelecekte insan duyularını analiz eden ve onlarla ilgili görevlerde kullanılan yapay zekâ araçları geliştirmeyi amaçlayan ek çalışmalara ilham verebilir. Örneğin görme engelli bireyler için geliştirilen yapay zekâ destekli araçlar sayesinde bireylere görme olanağı sağlanabilir. Yakın bir gelecekte şu anda engel olarak gördüğümüz birçok problemin olmadığı bir dünya ile karşılaşabiliriz.
Kaynak: Tech Xplore
Yazar: Can Duru
Editör: İrem Karaduman
