Öğrenciliğin en büyük sorunlarından birisi aileyi zor duruma düşürmeden, kendi geçimini sağlayacak kadar gelir elde etmek. Öyle ki, öğrencilerin büyük bir çoğunluğu zamanını fast food zinciri, kafe vb. yerlerde çalışarak harcarken asıl eğitim aldıkları konuda kendilerini geliştirme fırsatını kaçırıyor. Bu sorunun akla gelen en etkili çözümü ise öğrenci bursları.
Ancak bildiğimiz gibi hem burs veren insan sayısı, hem de bu bursların verildiği öğrencilerin doğru seçilmesi hepimiz için başka bir sorun. İhtiyaç duyan öğrenciler aradıkları bursu bulamazken, burs vermek isteyen imkân sahibi insanlar ise doğru öğrencileri bulmakta zorluk çekiyor veya burs verdikleri öğrencinin gerçekten öğrencilik yapıp yapmadığını bile düzenli olarak takip etme şansına sahip olamıyor. Tüm bu sorunları çözmek ve daha kararlı bir eğitim süreci yaratmak isteyen Uçurtma Projesi şeffaf bir şekilde öğrenci ile imkân sahibi insanları bir araya getiren blockchain tabanlı bir platform.
Blockchain (blok zinciri) nedir?
Blockchain, geriye dönük değişikliklere izin vermeyen ve herhangi bir merkezi gücü reddeden yapısı ile katılımcılığa, ‘demokrasiye’ önem veren, peer-to-peer (eşten eşe) yapısıyla aracıları ortadan kaldıran bir yeni nesil veri tabanı olarak nitelenebilir. Bitcoin ile birlikte ortaya çıkan Blockchain’in güzel bir kullanım örneği olarak Blockstack yazımıza göz atabilirsiniz.
Uçurtma Projesi’nde stabil (sabit) coin olan, Türk Lirasına sabit olarak hareket eden BiLira kullanılacak. Yani 1 TL = 1 BiLira
Uçurtma Projesi nedir?
Uçurtma projesi, en basit haliyle öğrencilerin, belirli sözler vererek bağış/ burs toplamasını ve sözünü tuttuğu sürece bu bursu almasını sağlamayı hedefleyen ve bu söz verme/ söz tutma süreçlerini blockchain ile güvence altına almayı hedefleyen bir platform.
Örneğin herhangi bir öğrenci, kendi sayfasında “Ben öğrenciliğim boyunca her ay eğitim aldığım konuda 4 blog yazısı yazıp, en az 1 konferansa katılacağım” tarzı bir ‘kampanya’ başlatabiliyor. Bir veya daha fazla bağışçı da bu öğrencilere en fazla 1500 TL olmak üzere diledikleri kadar burs verebiliyor. Bu noktada burs veren kişi, bursiyerine belirli bir süre için sponsor olmayı kabul etmiş oluyor. Öğrencinin verdiği sözleri tutmaması durumunda ise burs kesiliyor.
Örnek kampanya sayfasını buradan inceleyebilirsiniz
Eğer öğrenci, her dönem ortalamasının 3.00 olacağını vaat etmişse, dönem sonunda karnesini (Transcript) sisteme yükleyerek doğrulamasını gerçekleştiriyor. Bu noktada doğrulama proje yönetimi tarafından yapılarak sistemdeki akıllı sözleşmenin otomatik olarak işlemesi sağlanıyor.
Akıllı sözleşme nedir?
Blockchain’in doğuşundan sonra karşımıza çıkan ve Bitcoin’den sonra en değerli/en köklü kripto para olarak tanınan Ethereum, aynı zamanda bir akıllı sözleşme (smart contract) platformudur. Akıllı sözleşme, bir anlaşmanın gereklilikleri tamamlanana kadar ödeme değerinin karşı tarafa aktarılmamasını sağlayan bir sistem olarak isimlendirilebilir. Ethereum ise geliştiriciler için bu süreci kolaylaştıran bir platformdur.
Örnek vermek gerekirse; Ethereum platformunu kullanarak oğlunuzla bir anlaşma yapabilirsiniz. Bu anlaşmaya göre oğlunuz her akşam ödevini yapıp sisteme yüklerse, karşılığında otomatik olarak belirlediğiniz bir ödülün kilidi açılacaktır. Eğer bu ödül, parasal bir değerse, diyelim ki BiLira, oğlunuz ödevini yüklediği anda 10 BiLira otomatik olarak oğlunuzun hesabına geçecektir.
Tekrar ana konumuz üzerinden örnek verecek olursak; eğer burs veren kişi, öğrenciye 2 yıl boyunca her ay 300 lira vereceğinin sözünü verdiyse, paranın tamamı tek seferde sisteme geçecek ve öğrenci, kendisine burs veren kişiye dönem sonunda [tooltip tip=”Yarıyıl Ağırlıklı Not Ortalaması. Yani dönem ortalaması”]YANO[/tooltip]’sunun 3.00 ve üzerinde olacağı sözünü vermişse, dönem sonu geldiğinde karnesini sisteme yükleyerek her ay 300 lira bursunu almaya devam edebiliyor. Eğer karne sisteme yüklenmezse, akıllı sözleşme şartları gerçekleşmediği için burs ödemesi otomatik olarak iptal oluyor.
Diğer bir açıklamayla; akıllı sözleşmeler, hakim veya şahit gibi 3. kişilere ihtiyaç duymadan güven tahsis etmenizi sağlar
Henüz beta aşamasında olan platform şu an için İstanbul Teknik Üniversitesi’nde okuyan 25 öğrenciye, yurt dışı kaynaklı bir fon sayesinde 3 ay boyunca 1000 TL ile destek olacak. İlk 25 öğrenci ile süreci test edecek ve burs platformu olmak için gerekli işlemleri de tamamlayacak olan Uçurtma Projesi’nin planları oldukça uzun vadeli.
Şu an için gönüllü geliştiriciler tarafından merkezi olarak yürütülen bu sistemin orta vadede tamamen merkeziyetsiz bir şekilde yürütülmesi hedefleniyor. Öyle ki, Uçurtma Projesi’nin internet sitesi github.com/Ucurtma adresinde açık kaynaklı olarak herkesin katkısını bekliyor.
Akıllı sözleşmeler konusunda detaylı bilgi için bu adresi ziyaret edebilirsiniz.
Kickstarter ve Patreon benzeri bir model
Kitlesel fonlama sitesi Kickstarter ve ‘sanal patron’ bulma platformu Patreon hayatımıza girmiş önemli fon bulma platformları. Bu iki sitede projelerinizi ve kendinizi tanıtarak tek seferlik veya düzenli yatırımlar alabiliyor, karşılığında bağışçılarınıza bazı vaatlerde bulunabiliyorsunuz. Uçurtma Projesi ise bu iki sitenin bir birleşimi, blockchain’in gücüyle güvenlik ve şeffaflık sorununu çözmüş, öğrencilere odaklanmış, Türk bir girişim olarak nitelendirilebilir.
Bu proje aslında 2018 yılında Unichain Turkey topluluğu aracılığıyla 5 öğrencinin yurt dışındaki DevOps’a gönderilmesiyle başlamıştı. Unichain, 5 öğrenciyi göndermek istediğinde maddi desteğe ihtiyaç duymuş ve bir açık çağrı yapmıştı. Gelen olumlu dönüşler ve yoğun katılım ile birlikte Uçurtma Projesi fikri ortaya çıkmıştı. Kısa bir süre Unichain takımıyla çalışan ben de bu sürece yakından tanıklık etme şansına sahip olmuştum.
Uçurtma Projesi’nin sitesinden birkaç detay:
Güvenli: Tüm işlemler öğrencilere ait dijital cüzdanlarındaki eliptik eğri yöntemiyle şifrelenmiş dijital imzalarıyla gerçekleşir.
Şeffaf: Para transferlerinin tamamı şeffaf bir şekilde görüntülenebilir ve destekçiler destek oldukları öğrencinin başarılarını platform üzerinden takip edebilirler.
Hızlı: Öğrenci kampanyalarının tamamlanmasının ardından başka hiçbir işleme gerek duymadan destekleri öğrencilere zamanında hızlı bir şekilde ödenir. Aradaki insan faktörü tamamen ortadan kalktığı için öğrenciler asla mağdur kalmaz.
