Faaliyetlerimizin sürdürülebilir yöntemlere dayanmaması, Dünya’yı olumsuz yönde etkiliyor. Gezegenimizin kaynakları, artan insan nüfusu ve tüketim alışkanlıklarının biçimleri nedeniyle gün geçtikçe azalıyor. Dahasını da saymak mümkün: kentleşme, sanayileşme ve modern tarım uygulamaları çevreyi kirletiyor ve değerli doğal kaynakları endişe verici şekilde tüketiyor.

İklim değişikliğiyle birlikte, 2050 yılına kadar Dünya’nın 2°C daha sıcak hâle geleceği tahmin ediliyor. Dünya’daki buz tabakaları zaten geçen yüzyıla göre çok daha hızlı eriyor ve bu da yükselen deniz seviyelerinin artışına katkıda bulunuyor. Aynı zamanda gezegenimiz biyoçeşitliliğinin çoğunu kaybediyor. Bu kayıp neticesinde bilim insanları Dünya’daki yaşam için “öngörülen ve öngörülemeyen” sonuçların olacağı görüşünü paylaşıyor.

Küresel çapta sürdürülebilirlik girişimleri şimdi her zamankinden daha aciliyet teşkil ediyor. Doğaya zarar veren teknolojilerin olumsuz sonuçlarına devayı, faydalı teknolojik araçlarla arıyoruz. Bu kapsamda sürdürülebilirlikte yeni bir role sahip teknolojilerden biri olan blokchain imdadımıza koşuyor.

Kısaca, Blockchain (blok zinciri) nedir?

Blockchain, bitcoin gibi kripto para birimlerinin arkasındaki temel teknoloji olarak bilinir ancak bunun çok ötesinde uygulamaları bünyesinde barındırıyor. Teknoloji yazarı Daniel Ling blok zincirini, düğümlerin işlemleri gördüğü, yönettiği ve kaydettiği bir dijital deftere benzetiyor. Blockchain teknolojisi, bilgilerin değiştirilmesini çok zor veya neredeyse imkânsız hale getirecek şekilde bir kayıt sistemi sunuyor. Bunun nedeni ise işlem doğrulanmadan ve kaydedilmeden önce her yeni işlemin kayıtlarının birçok deftere eklenmesi gerekliliğinden kaynaklanıyor. Bu nedenle, bu işlemdeki herhangi bir şeyi değiştirmek için her defterdeki, yani her bir düğümdeki verilerin değiştirilmesi gerekir. Bu sistem, blockchain’i hacklemeyi neredeyse imkânsız kılan unsur olarak karşımıza çıkıyor.

Blockchain, sürdürülebilirliğe yardımcı olabilir mi?

Blockchain tüketiciler ve üreticiler arasındaki iş birliklerini geliştirerek insanların daha sürdürülebilir yaşam tarzlarını benimsemelerine, şirketlerin kaynak bulma ve geri dönüşüm uygulamalarını iyileştirmelerine yardımcı olarak sürdürülebilirlik konusunda yeni bir rolü üstleniyor.

Blockchain teknolojisinin şeffaflığı, kimin kimden neyi satın aldığına dair doğrulanabilir bir kayıt imkânı tanıyor. Bu durum şirketlerin kaynak açısından çevreci politikalar doğrultusunda alım-satım yapmaları ve çevresel etkilerini azaltma yönündeki vaatlerinin müşteriler tarafından kontrol edilip doğrulanabileceği anlamına geliyor.

Her geçen gün daha fazla tüketici, satın aldıkları ürünlerin seçiminde sürdürülebilir uygulamalar talep ediyor. Forbes, tüketicilerin yaklaşık %60’ının açıkça tanımlanmış sürdürülebilirlik politikalarına sahip ürünleri satın alma olasılığının daha yüksek olduğunu belirtiyor.

Blockchain’in şeffaf ve güvenli olması, onu birçok endüstri için uygun bir çözüm haline getiriyor. Finans, tedarik zinciri, emlak ve perakende, Blockchain’in şimdiden değiştirmeye başladığı önemli sektörlerden bazılarına oluşturuyor.

İş dünyası liderleri, teknoloji şirketleri ve çeşitli hükûmetler, özellikle COVID-19 krizinin mevcut durumunda; teşvik, yardım ve sürdürülebilirlik dahil olmak üzere çeşitli alanlarda blok zincirinin kullanımını araştırıyorlar. Birleşmiş Milletler, mülteci tanımlama ve banka dışı kişilere yardım gönderme gibi çabalarda blok zincirinin kullanımını teşvik ediyor.

Sunulan bu tür avantajlarla birlikte blok zincir teknolojisi, çevresel sürdürülebilirliği birçok yönden teşvik etmek için de kullanılabilir. Örneğin blockchain,

  • Yeni nesil sürdürülebilirlik izleme
  • Gelişmiş raporlama ve kaynakların doğrulanması
  • Afete hazırlık
  • İnsani yardım
  • Jeo uzamsal platformlar
  • Karbon muhasebesi
  • Hava kirliliği izleme

gibi konularda çeşitli çözümler sunabilir.

Çevresel sürdürülebilirlik için Blockchain

Blok zincir teknoojisi çevresel zorluklara karşı savaşmak için son derece yenilikçi çözümler sunuyor. Blockchain çevre sorunlarını çözmekle doğrudan ilgili olmasa da sürdürülebilirliği teşvik etmek için sayısız olasılık oluşturulabilir. Blockchain’in çevresel sürdürülebilirliği artırmaya nasıl yardımcı olabileceğine dair olasılıkları keşfedelim:

  • Enerji verimliliği

Enerji sektörü, çeşitli blok zinciri kullanım olanaklarını araştırıyor. Blok zincirinin en belirgin kullanım örneklerinden bazıları; büyük ölçekli enerji ticaret sistemleri, eşler arası (P2P) güneş enerjisi ticareti, şebeke yönetimi ve daha fazlasını içeriyor. Elektrik enerjisinin kullanıldığı araçlar, evler ve endüstrilerdeki sürekli büyüme ile blok zinciri, enerji üreticilerinin merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan eşler arası bir şekilde elektrik ticareti yapabilecekleri bir sistem sağlayabilir.

  • Doğal kaynaklar yönetimi

Blockchain teknolojisi sayesinde hükûmetler ve yetkili kişiler doğal kaynakların çıkarılması, arazi yönetimi ve ormansızlaşma seviyelerini şeffaf bir şekilde kolayca takip etmeleri sağlanabilir. Tüm veriler, gerçek zamanlı olarak güncellenecek olan tek bir akışa entegre edilebilir. Ayrıca, arazi kaynaklarının çıkarılmasını içeren büyük ölçekli projeler tam olarak ölçülebilir ve gereksiz veya yasa dışı madencilik yapılmadığı doğrulanabilir. Blok zincirindeki veriler değiştirilemediğinden, herhangi bir üçüncü tarafın sistemi manipüle etmesini önlemek için tüm izleme süreci incelemeye alınabilir.

  • Yeşil enerji

Acciona Energy, Irene Energy ve Iberdrola gibi enerji sektöründe yerleşik birçok şirket yeşil enerjiyi teşvik etmede blok zincirinin potansiyelinden yararlanmayı hedefliyor. Iberdrola, tedarik edilen ve tüketilen elektriğin %100 yenilenebilir olmasını sağlamak için blok zinciri tabanlı bir sistem başlattı. Sistem, enerji santrallerini enerjinin tüketildiği evlere ve ticari binalara bağlayarak enerji kaynağının kolayca izlenmesini sağlıyor. Blok zinciri bu şekilde şeffaflığı artırabilir ve yenilenebilir enerji kullanımını teşvik edebilir.

Blockchain ve Döngüsel Ekonomi

Sürdürülebilirlik için çok önemli olan bir diğer konu ise ‘Üç R Kuralı’ olarak da bilinen döngüsel ekonomi kavramı: Malzemeleri ve atıkları azaltmak (Reducing materials), ürünleri yeniden kullanmak (Reusing products) ve malzemeleri geri dönüştürmek (Recycling materials) şeklinde üç dala ayrılan bu paradigma, ürün ve hizmetlerin döngüler içinde alınıp satılmasını sağlayarak Dünya’nın doğal kaynaklarını daha iyi koruyabilmemiz için olanak tanıyor. 

Blockchain teknolojisi, izlenebilirliği de sağlıyor. Şeffaflık ve izlenebilirlik özelliklerinin birlikteliği ürünlerin hızlı ve kolay bir şekilde bulunmasını kolaylaştırıyor. Bu sayede orijinal ürünleri sahte ürünlerden ayırt etmek kolaylaştığından sahteciliğin önüne geçilebiliyor. Blockchain sunduğu bu olanak sayesinde sahteciliğin doğal kaynaklarımız üzerinde neden olduğu olumsuz baskıyı azaltabilir.

Çevre sorunlarının zararlı etkileri daha belirgin hale geldikçe, gezegene verilen zarara artan bir odaklanma hâli ve farkındalık var. Blockchain teknolojisinin çevresel sürdürülebilirliği teşvik etme potansiyeli çok büyük ve önemli. Blockchain teknolojisi sayesinde tüketiciler, sürdürülebilir ürünler hakkında yeterli bilgiye sahip olabilir ve bilinçli seçimler yapmalarını sağlayabilir. 

Ancak teknoloji henüz yeterince olgunlaşmamış olduğundan hazır bir çözüm olarak görülmeyebilir. Birçok şirket hâlâ konseptler oluşturuyor ve potansiyelini keşfetmek için denemeler yürütüyor. İşletmelerin blok zincirinin gücünü kavraması, hızla değişen bu dünyada dijital dönüşüme doğru ilerlemesi ve sürdürülebilirlik adına nasıl etkili bir şekilde kullanacağını anlaması biraz zaman alabililir.

Kaynaklar: Sustainability TimesMedium

İleri Okuma: Döngüsel Ekonomi Potansiyelinin Kilidini Açmak

Share:

administrator

1996 yılında İstanbul’da doğdu. Marmara Üniversitesi Basım Teknolojileri bölümünde gördüğü lisans eğitiminden sonra odağını gıdaya çeviren Elif, Mutfak Sanatları Akademisi Profesyonel Aşçılık mezunu ve Anadolu Üniversitesi Tarım Teknolojileri öğrencisi. Merakının izinde farkındalığını besleyecek her türlü konuya olan ilgisiyle anlamlı bir gelecek inşasına katkıda bulunmaya çalışıyor. 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir